Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, διάγνωση και αντιμετώπιση

Αρθρογραφεί ο Δρ Λυράκος Γεώργιος 

Ψυχολόγος Υγείας CBT Ψυχοθεραπευτής

Τα ιδεοψυχαναγκαστικά χαρακτηριστικά μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο στην καθημερινότητά μας. Πολλές  φορές αναρωτιόμαστε αν έχουμε σβήσει το μάτι της κουζίνας ή αν έχουμε κλειδώσει την πόρτα του σπιτιού, του αυτοκινήτου ή του γραφείου ή τραγουδάμε για αρκετές μέρες την ίδια μελωδία, πιάνουμε τον εαυτό μας να χτυπάει  ξύλο για να μην συμβεί κάτι κακό ή αποφεύγουμε να κοιτάξουμε μαύρη γάτα ή μερικοί άνθρωποι ακόμη και ιερέα γιατί πιστεύουμε ότι θα μας συμβεί κάτι κακό. 

Τι σημαίνει όμως αυτό; Είμαστε όλοι μας υποψήφιοι θεραπευόμενοι για ψυχοθεραπεία;

Η διαφορά ανάμεσα στον παθολογικό ιδεοψυχαναγκασμό από έναν απλό ιδεοψυχαναγκασμό, έχει να κάνει συνήθως με την ποσότητα και όχι με την ποιότητα. Η ένταση της συμπτωματολογίας καθώς και το υπερβολικό άγχος, όταν δεν εμφανίζονται η ιδεοληψία ή ο ψυχαναγκασμός, είναι πάρα πολύ μεγάλη, με συνέπεια το άτομο να επιβαρύνεται σε μεγάλο βαθμό κάτι, που έχει ως αποτέλεσμα επιβάρυνση στην λειτουργικότητά του. Τέλος το άτομο δεν μπορεί να αποχωριστεί ή να παραιτηθεί από τις ιδεοληψίες και τους ψυχαναγκασμούς.

Η διάγνωση της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής μπορεί να τεθεί μόνο από έναν εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας. Για να λάβετε μια διάγνωση OCD, πρέπει να πληροίτε ορισμένα διαγνωστικά κριτήρια που ορίζονται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, πέμπτη έκδοση (DSM-5)(2013).

Μέχρι πριν λίγα χρόνια η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ανήκε στις αγχώδεις διαταραχές, όμως σύμφωνα με τα νέα διαγνωστικά κριτήρια μαζί με κάποιες άλλες σχετιζόμενες με αυτή διαταραχές, ανήκουν πλέον σε ειδική κατηγορία νοσημάτων. Δεν θεωρούνται πλέον «αγχώδεις διαταραχές». Αυτό οφείλεται σε αυξανόμενες ερευνητικές ενδείξεις που αποδεικνύουν κοινά χαρακτηριστικά που υπάρχουν ανάμεσα σε διάφορες διαταραχές που σχετίζονται με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, τις  ιδεοληπτικές σκέψεις ή / και τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.

Οι διαταραχές στο κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνουν την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, τη σωματική δυσμορφική διαταραχή και την τριχοτιλλομανία (διαταραχή έλξης των μαλλιών), καθώς και δύο νέες διαταραχές: τη διαταραχή συσσώρευσης (hoarding disorder) και τη διαταραχή αποτοξίνωσης (skin-picking).

Εάν σας δοθεί λοιπόν μια διάγνωση Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, αυτό σημαίνει ότι έχετε μια χρόνια ψυχική νόσο που  απαιτεί μια  δια βίου θεραπευτική αντιμετώπιση.

Δεν πρέπει όμως να φοβάστε καθώς υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης και διαχείρισης της συγκεκριμένης νόσου και πολλοί άνθρωποι με τη διαταραχή ζουν παραγωγικές, ευτυχισμένες ζωές.

Ας δούμε όμως μαζί πως γίνεται η διάγνωση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής που στη συνέχεια για ευκολία αποκαλώ OCD (obsessive compulsive disorder) από τον αγγλικό διεθνή όρο που αναφέρεται στην προηγούμενη παράγραφο.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Ο ψυχίατρος  ή ο ψυχολόγος θα καθορίσει εάν πληροίτε τα συγκεκριμένα κριτήρια της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής που αναφέρονται στο DSM-5, που είναι και το πιο πρόσφατο σύστημα αξιολόγησης και ταξινόμησης των ψυχικών νοσημάτων, κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου που γίνεται η ψυχολογική αξιολόγηση. Τα συμπτώματά σας πρέπει να ανταποκρίνονται τόσο στα γενικά όσο και στα ειδικά χαρακτηριστικά της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.

Για να λάβετε μια διάγνωση OCD, πρέπει να πληροίτε αρχικά τα παρακάτω  γενικά κριτήρια:

Πρέπει να έχετε εμμονές και καταναγκασμούς

Οι εμμονές και οι καταναγκασμοί πρέπει να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή σας ζωή. Μπορεί ή όχι να συνειδητοποιήσετε ότι οι εμμονές και οι καταναγκασμοί σας είναι υπερβολικές ή παράλογες

Οι εμμονές σας πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια:

1. Είναι συναρπαστικές, επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες που προκαλούν δυσφορία.
2.  Οι σκέψεις δεν αποτελούν απλά υπερβολικές ανησυχίες για τα προβλήματα της πραγματικής ζωής.
3.  Προσπαθείτε ανεπιτυχώς να καταστείλετε ή να αγνοήσετε τις ανησυχητικές σκέψεις, τις προτροπές ή τις εικόνες.
4. Μπορεί ή όχι να γνωρίζετε ότι το μυαλό σας δημιουργεί απλώς αυτές τις σκέψεις και ότι δεν αποτελούν πραγματική απειλή.

Οι καταναγκασμοί σας πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια:

1. Υπερβολική και επαναλαμβανόμενη τελετουργική συμπεριφορά που αισθάνεστε ότι πρέπει να εκτελέσετε σε απάντηση μιας ιδεοληψίας ή σύμφωνα με κανόνες, οι οποίοι πρέπει να εφαρμοστούν αυστηρά ή αλλιώς κάτι κακό θα συμβεί. Παραδείγματα τέτοιας συμπεριφοράς περιλαμβάνουν το πλύσιμο των χεριών, την τακτοποίηση των αντικειμένων, την καταμέτρηση, τις σιωπηλές νοερές τελετουργίες όπως προσευχές, μετρήσεις, σιωπηρές επαναλήψεις λέξεων, τον έλεγχο των κλειδαριών των θυρών κλπ.
2. Οι τελετουργικοί καταναγκασμοί διαρκούν τουλάχιστον μία ώρα ή περισσότερο την ημέρα
3. Εκτελείτε αυτές τις τελετουργίες ή τις νοερές πράξεις για να μειώσετε το σοβαρό άγχος που προκαλείται από τις ιδεοληπτικές σκέψεις. Ωστόσο, αυτές οι συμπεριφορές ή νοερές πράξεις δεν συνδέονται με ρεαλιστικό τρόπο με αυτές τις σκέψεις, για τις οποίες έχουν σχεδιαστεί να εξουδετερώνουν ή να αποτρέπουν, ή είναι σαφώς υπερβολικές.

Οι αλλαγές από το προηγούμενο DSM IV

Η διαφορά από το παλιότερο διαγνωστικό εγχειρίδιο είναι ότι τώρα πια τα πράγματα δεν είναι μόνο άσπρα ή μαύρα κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα επίγνωσης από την μεριά του ασθενή. Έτσι μπορεί να υπάρχει:

1. καλή επίγνωση της κατάστασης,
2. φτωχή επίγνωση ή και
3. απουσία επίγνωσης των παραληρηματικών πεποιθήσεων της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (δηλ., Πλήρης πεποίθηση ότι οι πεποιθήσεις της  Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής είναι αληθείς).

Φανταστείτε πόσο βασανιστικό είναι για έναν άνθρωπο να μην μπορεί να καταλάβει ότι κάποιες σκέψεις που βασανίζουν το μυαλό του είναι ιδεοληπτικές και όχι αληθινές. Ζει έναν εφιάλτη χωρίς να είναι αληθινός και όμως τον βιώνει σαν αληθινό.

Αυτή η αλλαγή στα διαγνωστικά κριτήρια, τονίζει επίσης ότι η παρουσία απουσίας επίγνωσης / παραληρηματικών πεποιθήσεων δικαιολογεί τη διάγνωση της σχετικής Ιδεοψυχαναγκαστικής ή παρόμοιας διαταραχής αντί για διάγνωση στο φάσμα της σχιζοφρένειας και για άλλη ψυχωτική διαταραχή.

Επίσης, η Ένωση Αμερικανών Ψυχολόγων (APA), σημειώνει ότι ο νέος προσδιοριστής που σχετίζεται με tic, για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή αντικατοπτρίζει την εγκυρότητα της έρευνας (και την κλινική εγκυρότητα) της «ταυτοποίησης ατόμων με τρέχουσα ή προηγούμενη συνυπάρχουσα διαταραχή tic, επειδή αυτή η συνοσηρότητα μπορεί να έχει σημαντικές κλινικές επιπτώσεις».

Ας δούμε όμως τα συμπτώματα με απλά λόγια

Ο όρος ιδεοληψία αναφέρεται σε μια έμμονη σκέψη, την οποία όσο το άτομο προσπαθεί να την αποφύγει, τόσο πιο έντονα ξαναγυρίζει στο νου του, και τόσο περισσότερο επιμένει ενώ είναι ταυτόχρονα ανεπιθύμητη και ελκυστική. Η ιδεοληψία μπορεί να πάρει τη μορφή μιας λέξης, μιας επιγραμματικής φράσης ή και μιας εικόνας.

Αυτή η επαναλαμβανόμενη ψυχαναγκαστική σκέψη μπορεί να γίνει ο στίχος ενός ποιήματος ή μια βλαστήμια, που συχνά σχετίζεται με τα θεία. Έτσι η ιδεοληψία μπορεί να είναι αντί για μια απλή σκέψη,  η έμμονη απασχόληση με κάποιο θέμα προσωπικό ή και κάποιο αφηρημένο φιλοσοφικό πρόβλημα.

Το άτομο ξαναγυρίζει στο ίδιο θέμα επαναληπτικά, μηρυκαστικά,  χωρίς να φτάνει ποτέ σ’ ένα συμπέρασμα. Άλλες φορές είναι μια ιδέα, ένας φόβος και επιθυμία μαζί ότι θα κάνει κάτι κακό (π.χ. ένας σύζυγος που φοβάται ότι θα μαχαιρώσει τη γυναίκα του ενώ κοιμάται ή μια μητέρα που φοβάται ότι θα σκοτώσει τα παιδιά της, ιδέα που επιστρέφει πιο έντονη στη θέα ενός μαχαιριού ή ενός μαγειρικού σκεύους), με άλλα λόγια, η ιδέα μιας επιθετικής ή, γενικότερα, μιας απαγορευμένης πράξης, που συχνά μπορεί να είναι και σεξουαλική (όπως το φόβο μήπως του αρέσουν άτομα του ίδιου φύλου χωρίς το άτομο να έχει εκδηλώσει ποτέ ομοφυλόφιλη συμπεριφορά), που το άτομο φοβάται ότι από τη μια στιγμή στην άλλη θα πραγματοποιήσει.

Οι πιο συνηθισμένοι τύποι ιδεοληψίας που συναντάμε συχνά στη θεραπεία είναι: η μόλυνση από μικρόβια και ότι ο ασθενής θα τα μεταδώσει σε αγαπημένα πρόσωπα του περιβάλλοντός του, η παθολογική αμφιβολία κατά την οποία το  άτομο νιώθει ότι έχει ξεχάσει κάτι, η ιδεοληψία της συμμετρίας και της ακρίβειας που οδηγεί τα άτομα σε ψυχαναγκαστική βραδύτητα, και οι ιδεοληψίες θρησκευτικού, σεξουαλικού και επιθετικού περιεχομένου. 

Θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής

Η θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς  μπορεί να μην οδηγήσει σε θεραπεία, αλλά μπορεί να βοηθήσει τα συμπτώματα να  ελεγχθούν έτσι ώστε να μην κατακλύζουν την καθημερινή σας ζωή. Μερικοί άνθρωποι χρειάζονται θεραπεία για το υπόλοιπο της ζωής τους.

Οι δύο κύριες θεραπείες για την OCD είναι η ψυχοθεραπεία και τα φάρμακα. Συχνά, η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική όταν συνδιάζονται οι δύο αυτές θεραπείες.

Ψυχοθεραπεία

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT), ένας από τους πιο σύγχρονους τύπους ψυχοθεραπείας, είναι αποτελεσματική για πολλούς ανθρώπους με OCD. Η πρόληψη  έκθεσης και απόκρισης (Exposure and response prevention-ERP), που είναι μία από τις μεθόδους της θεραπείας CBT, περιλαμβάνει τη σταδιακή έκθεση του ασθενή σε ένα φοβικό αντικείμενο ή μια εμμονή, όπως τη βρωμιά, αφού πρώτα ο θεραπευτής σας έχει μάθει υγιείς τρόπους αντιμετώπισης του άγχους σας. Η μέθοδος ERP απαιτεί προσπάθεια και πρακτική, αλλά μπορείτε να απολαύσετε μια καλύτερη ποιότητα ζωής μόλις μάθετε να διαχειρίζεστε τις εμμονές και τους καταναγκασμούς σας.

Η θεραπεία μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ατομικές, οικογενειακές ή ομαδικές συνεδρίες.

Φαρμακευτική αγωγή

Ορισμένα ψυχιατρικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο των εμμονών και των καταναγκασμών της OCD. Συνηθέστερα, τα αντικαταθλιπτικά δοκιμάζονται πρώτα αλλά ο ψυχίατρος σας μπορεί να συνταγογραφήσει παράλληλα και κάποιο άλλο ψυχιατρικό φάρμακο ανάλογα με το βαθμό και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων.

Αντιμετωπίζοντας την καθημερινότητα 

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι μια χρόνια πάθηση, που σημαίνει ότι μπορεί πάντα να είναι μέρος της ζωής σας. Και ενώ η OCD απαιτεί τη θεραπεία από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, μπορείτε και σεις να κάνετε κάποια πράγματα για τον εαυτό σας για να στηρίξετε το πρόγραμμα θεραπείας σας:

• Πάρτε τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες. Ακόμη και αν αισθάνεστε καλά, αντισταθείτε στον πειρασμό να παραλείψετε τα φάρμακά σας. Εάν σταματήσετε, τα συμπτώματα της OCD είναι πιθανό να επιστρέψουν.

• Δώστε προσοχή στα προειδοποιητικά σήματα. Εσείς και ο γιατρός σας ίσως έχετε εντοπίσει προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν τα συμπτώματα της OCD. κάντε  ένα σχέδιο ώστε να ξέρετε τι πρέπει να κάνετε εάν τα συμπτώματα επιστρέψουν. Επικοινωνήστε με το γιατρό ή τον θεραπευτή σας εάν παρατηρήσετε τυχόν αλλαγές στα συμπτώματα ή στο  πώς αισθάνεστε.

• Ελέγξτε πρώτα πριν πάρετε άλλα φάρμακα. Επικοινωνήστε με το γιατρό που σας κουράρει για την OCD πριν πάρετε τα φάρμακα που συνταγογραφούνται από άλλο γιατρό ή πριν πάρετε οποιαδήποτε φάρμακα, βιταμίνες, βότανα ή άλλα συμπληρώματα για να αποφύγετε πιθανές αλληλεπιδράσεις.

• Εξασκηθείτε σε ότι μαθαίνετε. Δουλέψτε με τον ψυχολόγο σας για να εντοπίσετε τις τεχνικές και τις δεξιότητες που βοηθούν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και να τις εξασκείτε τακτικά.

Αντιμετώπιση και υποστήριξη στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

Η αντιμετώπιση της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής μπορεί να αποτελέσει πρόκληση. Τα φάρμακα μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες παρενέργειες και μπορεί να αισθάνεστε ντροπιασμένοι ή θυμωμένοι για την ύπαρξη μιας πάθησης που απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία. Εδώ είναι μερικοί τρόποι για να βοηθήσετε να αντιμετωπίσετε τη OCD:

• Μάθετε για την ΟCD. Η εκμάθηση της κατάστασής σας μπορεί να σας ενδυναμώσει και να σας παρακινήσει να τηρήσετε το θεραπευτικό σας σχέδιο.

• Συμμετοχή σε μια ομάδα υποστήριξης. Η προσέγγιση σε άλλους που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις μπορεί να σας προσφέρει υποστήριξη και να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις.

• Μείνετε επικεντρωμένοι στους στόχους σας. Κρατήστε στο μυαλό σας τους στόχους θεραπείας και θυμηθείτε ότι η βελτίωση στην OCD είναι μια συνεχής διαδικασία.

• Βρείτε υγιεινές μεθόδους να αποφορτίζεστε. Εξερευνήστε υγιείς τρόπους για να διοχετεύσετε την ενέργειά σας, όπως χόμπι και ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Να ασκείστε τακτικά, να τρώτε μια υγιεινή διατροφή και να έχετε επαρκή ύπνο.

• Μάθετε τη χαλάρωση και τη διαχείριση του στρες. Οι τεχνικές διαχείρισης του άγχους, όπως ο διαλογισμός, η απεικόνιση, η χαλάρωση των μυών, το μασάζ, η βαθιά αναπνοή, η γιόγκα ή το tai chi μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους και του στρες.

• Ακολουθήστε τις τακτικές σας δραστηριότητες. Πηγαίνετε στη δουλειά ή στο σχολείο όπως συνήθως. Περάστε χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους σας. Μην αφήνετε την  ΟCD να παρεμποδίζει τη ζωή σας.

Βιβλιογραφία

1. Moran, M. (n.d.). PsychiatryOnline | Psychiatric News | News Article. PsychiatryOnline | Home. Retrieved April 2, 2013, from http://journals.psychiatryonline.org/newsarticle.aspx?articleid=1653568

2. NIMH - What is OCD?. (n.d.). NIMH • Home. Retrieved April 2, 2013, from http://www.nimh.nih.gov/health/publications/obsessive-compulsive-disorder-when-unwanted-thoughts-take-over/what-is-ocd.shtml

3. OCD and Related Disorders Program. (n.d.). Massachusetts General Hospital. Retrieved April 2, 2013, from https://mghocd.org/dsm-5/

4. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/obsessive-compulsive-disorder/diagnosis-treatment/drc-20354438

Πως να ξεχωρίσετε αν κάποιος είναι αληθινός φίλος ή όχι στη ζωή σας

Aρθρογραφεί ο Δρ Γεώργιος Λυράκος, 
MSc, MPH, PhD, CPsychol
Ψυχολόγος Υγείας, CBT ψυχοθεραπευτής

Όπως είχε πει ο Thomas Aquinas"Δεν υπάρχει τίποτα πάνω σε αυτή τη γη που να μπορεί να τιμηθεί περισσότερο από την αληθινή φιλία."

Έχω φτάσει σε ένα σημείο της ζωής μου όπου καταλαβαίνω ότι δεν πρέπει να περιμένουμε πολλά από όσους βρίσκονται γύρω μας και ότι δεν πρέπει να κάνουμε κανέναν υπεύθυνο για τη δική μας ευτυχία, υγεία και ευεξία.

Και παρόλο που αυτός είναι ο ιδανικός τρόπος για να ζήσεις μια ευτυχισμένη, ισορροπημένη και αρμονική ζωή, επειδή υπάρχουν άνθρωποι στη ζωή μας οι οποίοι αποκαλούν τους εαυτούς τους φίλους μας, άνθρωποι που λένε ότι μας αγαπούν και μας λατρεύουν και άνθρωποι που εμείς οι ίδιοι αγαπάμε και τους νοιαζόμαστε, αναπόφευκτα αρχίζουμε να περιμένουμε να λάβουμε μια "ειδική μεταχείριση" από αυτούς τους ανθρώπους. Αναπόφευκτα αναμένουμε ότι θα είναι εκεί για εμάς όταν ο υπόλοιπος κόσμος δεν είναι και αναμένουμε αναπόφευκτα ότι θα μας κρατήσουν συντροφιά όχι μόνο στις καλές, ευημερείς και ευτυχισμένες στιγμές μας, αλλά και στις πιο σκοτεινές και δυστυχισμένες μας.

Προσδοκίες λοιπόν δικές μας που όμως έχουν να κάνουν με άλλους ανθρώπους, με διαφορετικές μαθημένες συμπεριφορές από εμάς, διαφορετικές προσωπικότητες και άρα τελείως διαφορετικές προσδοκίες.  

Και γι’ αυτό και αποφάσισα να γράψω αυτό το άρθρο ώστε μαζί να δούμε ποιοι είναι οι 6 κύριοι τρόποι που θα σας βοηθήσουν να αποφασίσετε αν οι άνθρωποι στη ζωή σας, αυτοί που αποκαλούν τους εαυτούς τους φίλους σας, συμπεριφέρονται ως αληθινοί φίλοι.

1. Οι αληθινοί φίλοι τιμούν τα λόγια τους με πράξεις.

 Όπως είπε ο Howard Berman "Το βάρος δεν πρέπει να το δίνουμε σε όσα λέγονται. Το να λες δεν κοστίζει τίποτα. Πρέπει να το κάνεις πράξη. "

Η αγάπη είναι ρήμα και αν κάποιος θέλει να ξέρετε πόσο πραγματικά αξίζετε για αυτούς και πόσο σημαντική είναι η παρουσία και η ύπαρξή σας στη ζωή τους, θα σας το αποδείξουν όχι μόνο χρησιμοποιώντας κάθε είδους όμορφα και πολύχρωμα λόγια, αλλά και μεριμνώντας ώστε να τιμούν όλες αυτές τις λέξεις με ενέργειες. Οι άνθρωποι που αγαπούν και νοιάζονται για σας, οι αληθινοί φίλοι, τιμούν τα λόγια τους με πράξεις.

2. Οι αληθινοί φίλοι βρίσκουν χρόνο για σας στο πολυάσχολο πρόγραμμα τους.

Οι άνθρωποι που σας λένε ότι σας αγαπούν αλλά σπάνια είναι διαθέσιμοι σε εσάς δεν γνωρίζουν τίποτα για την αγάπη, γιατί αυτό δεν είναι αληθινή αγάπη.

Εάν αγαπάς πραγματικά κάποιον, και αν η σχέση που έχεις μαζί του έχει σημασία για εσένα, τότε θα είσαι διαθέσιμος για αυτούς τους ανθρώπους. Θα βρεις έναν τρόπο να περάσεις ποιοτικό χρόνο μαζί τους.

Οι αληθινοί φίλοι βρίσκουν πάντα έστω και λίγο χρόνο για σας στο πολυάσχολο πρόγραμμα τους.

Ας μην ξεχνάμε αυτό που πολύ σωστά είπε ο Rick Warren, ότι  "Ο χρόνος σου είναι η ζωή σου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το μεγαλύτερο δώρο που μπορείς να δώσεις σε κάποιον είναι ο χρόνος σου. Δεν αρκεί να πούμε ότι οι σχέσεις είναι σημαντικές. Πρέπει να το αποδείξουμε επενδύοντας χρόνο σε αυτές. Τα λόγια από μόνα τους είναι άχρηστα ... Οι σχέσεις χρειάζονται χρόνο και προσπάθεια και ο καλύτερος τρόπος για να συλλαβίσεις την λέξη αγάπη είναι "Χ-Ρ-Ο-Ν-Ο-Σ."

3. Οι Αληθινοί φίλοι γελούν μαζί σας, αλλά επίσης κλαίνε μαζί σας.

Κάποτε άκουσα κάποιον θεραπευόμενο που είχε χάσει λόγω οικονομικής κρίσης όλη του την περιουσία να λέει ότι όταν γελάς, όλος ο κόσμος γελάει μαζί σου, αλλά όταν κλαις, κλαις  μόνος σου. Παρόλα αυτά δεν συμφωνώ με αυτό. Χωρίς να θέλω να φανώ πολύ αισιόδοξος, μέσα από προσωπική εμπειρία μπορώ να σας πω ότι υπάρχουν άνθρωποι σε αυτόν τον κόσμο που ξέρουν πώς να αγαπούν πραγματικά.

Οι άνθρωποι που θα είναι εκεί για σας, ότι και να συμβεί. Άνθρωποι που θα χαμογελούν μαζί σας στις ωραίες σας στιγμές, αλλά που θα κλάψουν μαζί σας στις στιγμές που πονάτε. Άνθρωποι που δεν θα σας αφήσουν μόνους σε αυτές τις σκοτεινές και οδυνηρές στιγμές, όταν η αγάπη και η υποστήριξή τους είναι αυτό που χρειάζεστε περισσότερο. Έτσι είναι, γιατί οι αληθινοί φίλοι γελούν μαζί σας, αλλά κλαίνε και μαζί σας.

Όπως ποιητικά γράφει και ο Robert J. Lavery "Αν μια μέρα αισθάνεσαι σαν να θες να κλάψεις ... πάρε με τηλέφωνο, δεν υπόσχομαι ότι θα σε κάνω να γελάσεις αλλά μπορώ να κλάψω μαζί σου. Αν μια μέρα θέλεις να το βάλεις στα πόδια. Μην φοβάσαι να με καλέσεις. Δεν υπόσχομαι να σου ζητήσω να σταματήσεις, αλλά μπορώ να τρέξω μαζί σου. Αν κάποια μέρα δεν θέλεις να ακούσεις κανένα, πάρε με, υπόσχομαι να είμαι εκεί για σένα, αλλά υπόσχομαι επίσης να παραμείνω αμίλητος, αλλά ... Εάν μια μέρα μου τηλεφωνήσεις και δεν υπάρχει απάντηση ... έλα γρήγορα για να με δεις .. Ίσως σε χρειάζομαι εγώ. "

4. Οι αληθινοί φίλοι σας υπενθυμίζουν ποιος είστε πραγματικά κάτω από όλα αυτά.

Ανεξάρτητα από το πόσες φορές θα «αποτύχετε» να γίνετε αυτός ο τέλειος, ευγενικός και αγαπητός άνθρωπος που φιλοδοξείτε να γίνετε και ανεξάρτητα από το πόσες φορές θα συμπεριφερθείτε με τρελό, αρνητικό, ανθυγιεινό και τοξικό τρόπο, τόσο προς τον εαυτό σας όσο και προς τους γύρω σας, οι άνθρωποι που σας αγαπούν αληθινά δεν θα σας κατηγορήσουν ποτέ και δεν θα σας επικρίνουν για τις αδυναμίες σας.

Δεν θα σας καταδικάσουν ποτέ επειδή είστε άνθρωποι και για κάτι που έχουμε όλοι οι άνθρωποι - μια σκοτεινή πλευρά.

Οι αληθινοί φίλοι αναζωπυρώνουν το εσωτερικό πνεύμα σας υπενθυμίζοντας σας συνεχώς ποιοι είστε πραγματικά κάτω από όλα αυτά. Επειδή σας αγαπούν και σας λατρεύουν και επειδή μπορούν να δουν πέρα ​​από όλα σας τα ξεσπάσματα, τις αμφιβολίες, τους φόβους, το σκοτάδι και τις ανασφάλειες, θα σας υπενθυμίζουν συνεχώς ποιος είστε πραγματικά κάτω από όλα αυτά, βοηθώντας σας να αξιοποιήσετε την εσωτερική σας ομορφιά, τη σοφία, και την δύναμη.

Και είναι αυτοί οι άνθρωποι, που θα σας βοηθήσουν να ζήσετε τη ζωή σας βλέποντας τη μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα, αυτό της αλήθειας, της αγάπης και της ακεραιότητας, όχι πια μέσα από τα μάτια του φόβου και της αμφιβολίας.

Ας μην ξεχνάμε τα λόγια του μεγάλου Johann Wolfgang von Goethe "Εάν αντιμετωπίσετε ένα άτομο έτσι όπως είναι, θα παραμείνει όπως είναι. Αλλά αν τον αντιμετωπίζετε σαν να ήταν αυτό που έπρεπε να είναι και θα μπορούσε να είναι, θα γίνει αυτό που θα έπρεπε να είναι και θα μπορούσε να είναι. "

5. Οι αληθινοί φίλοι σου επιτρέπουν να είσαι ο εαυτός σου.

Οι αληθινοί φίλοι σας, οι άνθρωποι που πραγματικά αγαπάτε, δεν θα προσπαθήσουν ποτέ να σας ελέγξουν, να σας αλλάξουν ή να σας πείσουν ότι πρέπει να είστε οτιδήποτε άλλο εκτός από τον εαυτό σας.

Οι πραγματικοί φίλοι, σας δίνουν την άδεια να είστε ακριβώς όπως είστε. Να είστε ο εαυτός σας, χωρίς να πρέπει να απολογηθείτε, αγαπώντας σας για αυτό που είστε, και όχι για το ποιος νομίζουν ότι πρέπει να είστε. Οι αληθινοί φίλοι σας δίνουν την άδεια να είστε εαυτός σας

Όπως είχε πει και ο Jim Morrison "Οι φίλοι μπορούν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. Ένας αληθινός φίλος είναι κάποιος που σου επιτρέπει να έχεις την πλήρη ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου - και ειδικά να μπορείς αισθάνεσαι, ή να μην αισθάνεσαι. Ό, τι και αν νιώθεις αυτή τη στιγμή, είναι καλό γι’ αυτούς. Αυτή είναι η αξία της πραγματικής αγάπης – να αφήνεις ένα άτομο να είναι αυτό που πραγματικά είναι. "

6. Οι αληθινοί φίλοι σας κάνουν να νιώθετε καλύτεροι, όχι πικραμένοι.

Οι αληθινοί φίλοι, σας βγάζουν ότι καλύτερο έχετε μέσα σας. Κάνουν τη ζωή σας πιο γλυκιά με τα λόγια τους, την παρουσία τους, τις ενέργειες και τις συμπεριφορές τους. Σας ενισχύουν, ενισχύουν τη ζωή σας και σας κάνουν να θέλετε να γίνετε καλύτερος άνθρωπος. 

Οι αληθινοί φίλοι σας εμπνέουν να ζήσετε τη ζωή σας στο μέγιστο δυνατό δυναμικό σας, να νιώθετε ευτυχισμένοι και όχι πικραμένοι και να αναζητάτε συνεχώς το καλό στο κακό και το όμορφο στο άσχημο. Θυμηθείτε πάντα, οι αληθινοί φίλοι σας κάνουν καλύτερο, όχι χειρότερο...

Όπως είπε και ο Baltasar Gracian "Η αληθινή φιλία πολλαπλασιάζει τα καλά στη ζωή και διαιρεί τα κακά της. Προσπαθήστε να έχετε φίλους, γιατί η ζωή χωρίς φίλους είναι σαν τη ζωή σε ένα έρημο νησί ... να βρείτε ένα πραγματικό φίλο στη διάρκεια της ζωής σας είναι καλή τύχη, αλλά να τον κρατήσετε είναι μια ευλογία. " 

Πώς να αντιμετωπίσετε τους χειριστικούς ανθρώπους στη ζωή σας

Αρθρογραφεί ο Δρ Λυράκος Γεώργιος 

Ψυχολόγος Υγείας CBT Ψυχουεραπευτής

Η χειριστικότητα είναι μια συμπεριφορά που όλοι μας είναι πιθανό να έχουμε υποστεί μέσα σε σχέσεις με συντρόφους, φίλους, γονείς, παιδιά, εργοδότες, συναδέλφους ή γείτονες. 

Αυτό βέβαια δεν αποκλείει την περίπτωση να υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες να είμαστε εμείς οι ίδιοι αυτοί που χειριζόμαστε τους άλλους.

Αν ωστόσο αισθάνεστε ότι εσείς είστε εκείνοι που πέφτετε συχνότερα θύματα της χειριστικότητας των άλλων, ιδιαίτερα στις σχέσεις σας με σημαντικά πρόσωπα της ζωής σας και θέλετε να αλλάξετε τη φύση αυτών των σχέσεων θα πρέπει πρώτα να μπορέσετε να αναγνωρίσετε τα χαρακτηριστικά της χειριστικότητας και να καταλάβετε πως και εσείς και όχι μόνο ο άλλος,  συμβάλλετε σε αυτό το μοτίβο σχέσης.

Σε τι διαφέρει η ‘χειριστικότητα’ από την ‘επιρροή;

Θα αρχίσουμε λοιπόν βάζοντας καταρχάς σε σειρά τους όρους που σχετίζονται ή μοιάζουν με τη χειριστικότητα για να μην έχουμε λάθος εντύπωση για τι ακριβώς μιλάμε. Σαν έννοα αλλά και χαρακτηριστικά, η χειριστικότητα διαφέρει από την επιρροή. Η επιρροή είναι ένας τρόπος που μας βοηθά να συνδιαλλαγούμε με τους άλλους αποτελεσματικά, που αναγνωρίζει τα δικαιώματα και τα όρια τους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματός τους να μην επηρεαστούν από εμάς. Η χειριστικότητα από την άλλη είναι μια προσπάθεια να πιέσουμε τον άλλο να ενδώσει στη δική μας ατζέντα- που συχνά είναι κρυφή- και τις δικές μας επιθυμίες.

Είναι σημαντικό να θυμάστε πως εκείνοι που χειρίζονται τους άλλους ανθρώπους, εύκολα εντοπίζουν εκείνους που είναι ευάλωτοι στο να τους ελέγχουν.

Αφού λοιπόν κατανοήσετε τα χαρακτηριστικά της χειριστικότητας, η επόμενη κίνηση είναι να συνειδητοποιήσετε τους τρόπους  με τους οποίους εσείς οι ίδιοι συμβάλλετε στο πρόβλημα.

 Μπορεί να είστε ευάλωτοι στη χειριστικότητα εάν:

1. Νιώθετε χρήσιμοι και αγαπητοί μόνο όταν φροντίζετε να ικανοποιείτε τις ανάγκες των άλλων. Όταν η αίσθηση της αυτοαξίας σας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το να κάνετε πράγματα για τους άλλους, σε σημείο που να παραγκωνίζετε τις δικές σας ανάγκες ή το προσωπικό σας καλό.

2. Χρειάζεστε οπωσδήποτε την έγκριση και την αποδοχή των άλλων. Όλοι εκτιμούμε την αποδοχή και την εκτίμηση των άλλων, το πρόβλημα δημιουργείται όμως όταν νιώθουμε πως πρέπει να είμαστε πάντα αποδεκτοί και από όλους. Όταν ο φόβος της απόρριψης ή της εγκατάλειψης γίνεται τόσο μεγάλος που θα κάναμε τα πάντα για να τον αποφύγουμε. Αυτό είναι και το σημείο που αφήνουμε τα χειριστικά άτομα να εισβάλουν στη ζωή μας καθώς μας δίνουν την αποδοχή που χρειαζόμαστε και μετά απειλούν να την αποσύρουν.

3. Φοβάστε να εκφράσετε αρνητικά συναισθήματα και προσπαθείτε να αποφύγετε με οποιοδήποτε τρόπο τη σύγκρουση, λόγω της ανασφάλειας που έχετε να καταρρεύσετε όταν βρεθείτε αντιμέτωποι με τα αρνητικά συναισθήματα των άλλων. Τα χειριστικά άτομα το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά και συχνά αρκεί να υψώσουν τη φωνή τους για να κάνουν το δικό τους.

4. Νιώθετε ανίκανοι να πείτε «όχι». Το να μπορούμε να πούμε όχι, μερικές φορές σημαίνει ότι υπερασπιζόμαστε τα προσωπικά μας όρια που καθορίζουν το ποιοι είμαστε και τι πιστεύουμε, και αποτελούν ένα από τα βασικότερα θετικά χαρακτηριστικά των ατόμων σε μια υγιή σχέση. Εάν φοβόμαστε να υπερασπίσουμε τα όρια μας, λέγοντας όχι ορισμένες φορές, στην προσπάθεια μας να αποφύγουμε τη σύγκρουση, γινόμαστε εύκολο θύμα στα χέρια ενός χειριστικού ατόμου.

5. Δεν έχετε μια ξεκάθαρη αίσθηση του εαυτού σας. Αυτό σημαίνει ότι όπως περιέγραψα και σε προηγούμενο άρθρο μου, θα πρέπει μέσα από συγκεκριμένες ασκήσεις και εσωτερική διερεύνηση να ανακαλύψετε ποιες είναι οι αξίες σας, ποιος είστε, πού αρχίζετε εσείς και που τελειώνει ο άλλος. Εάν, δεν έχετε μια ξεκάθαρη αντίληψη του εαυτού σας, τότε δυστυχώς γίνεται πολύ δύσκολο και το να εμπιστευτείτε την κρίση σας και να πάρετε αποφάσεις που θα είναι ωφέλιμες για εσάς, κάτι όμως που σας καθιστά εύκολο στόχο στα χέρια ενός χειριστικού ατόμου.

 Ποιες όμως είναι οι συνηθισμένες τακτικές ενός χειριστικού ατόμου;

Εδώ θα πρέπει να δώσετε λίγο παραπάνω προσοχή, καθώς η χειριστικότητα σε μια σχέση δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή, καθώς τις περισσότερες φορές εκδηλώνεται προοδευτικά, κάτι που είναι απόλυτα κατανοητό μιας και αν εκδηλωνόταν στην αρχή της σχέσης τότε αυτός που γίνεται θύμα της χειριστικότητας κάποιου άλλου θα μπορούσε και πιο εύκολα να τερματίσει τη σχέση αυτή. Έτσι λοιπόν ένα χειριστικό άτομο μαθαίνει με τον καιρό, και ωριμάζει την τεχνική και τα σχέδια του όπως ο οινοποιός ωριμάζει το καλό κρασί,  παρατηρώντας τα ευάλωτα σημεία που έχει το θύμα του, και ψάχνοντας για τον κατάλληλο τρόπο ώστε να μπορέσει στο τέλος να τα εκμεταλλευτεί προς όφελός του.

Δύο είναι κατά κύριο λόγο λοιπόν οι τακτικές που χρησιμοποιούνται για να ασκήσει κάποιος έλεγχο επάνω σε ένα άλλο άτομο, και τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούνται και οι δύο ταυτόχρονα.

Η πρώτη τακτική έχει να κάνει με μια υπόσχεση «κέρδους». Το χειριστικό άτομο υπόσχεται να «παραχωρήσει» κάτι εάν το άλλο άτομο ενδώσει σε  αυτό που ο πρώτος ζητάει και για να το καταλάβετε θα χρησιμοποιήσω το παράδειγμα της Καλλιόπης. που αφού ανακάλυψε την παράλληλο σχέση του συντρόφου της και ενώ αποφάσισε να μην τον χωρίσει άρχισε να του λέει πως «δεν θα ξανά ψάξω το κινητό σου τηλέφωνο αν μου υποσχεθείς πως δεν θα ξανασυναντήσεις τη Γ.» , που ειλικρινά όσο και να το υποσχόταν δεν θα το έπραττε αφού από κει έμαθε και για την παράλληλη σχέση του συντρόφου της, αλλά και επειδή αν είναι στο χαρακτήρα κάποιου να μη σέβεται το προσωπικό απόρρητο του άλλου δεν είναι εύκολο να αλλάξει αυτό ειδικά αν έχει κάποιο όφελος από την όλη διαδικασία

Η δεύτερη τακτική έχει να κάνει με μια υπόσχεση «αποφυγής της απώλειας» ή με  απειλή πρόκλησης απώλειας ενός αντικειμένου ή πράγματος που έχει σημαντική αξία για το άλλο άτομο. Εδώ θα σας δώσω το παράδειγμα του Νίκου, για να μην νομίζετε πως λόγω φύλου χρησιμοποιώ μόνο τις γυναίκες ως παράδειγμα χειριστικών ατόμων, ο οποίος έλεγε στη Μυρτώ ότι « Αν κάθε βράδυ με πρήζεις με τα παράπονα σου για τα παιδιά και τις δουλειές, θα κάθομαι από αύριο έξω με τους φίλους μου μέχρι το πρωί, και θα φταις εσύ που δεν θα με έχεις αγκαλιά σου…» Τα δύο αυτά παραδείγματα βέβαια είναι τρανταχτές απόπειρες χειρισμού, ενώ πολύ πιο συχνά ένα χειριστικό άτομο θα χρησιμοποιήσει πιο ‘λεπτές’ μεθόδους ώστε να μη γίνονται εύκολα αντιληπτές από το άτομο που θέλει να χειραγωγήσει.

Πρέπει να έχετε στο νου σας ότι τα άτομα που λειτουργούν χειριστικά έχουν ταυτόχρονα μια έντονη ανάγκη να διατηρούν τον έλεγχο. Η ανάγκη τους αυτή μπορεί να προέρχεται από συναισθήματα ανασφάλειας που έχουν δημιουργηθεί μέσα τους, που όμως πολύ περίτεχνα ξέρουν να κρύβουν και αυτό τους κάνει να δείχνουν ως άτομα με πολύ ισχυρή αυτοπεποίθηση. Ταυτόχρονα έχουν μια έντονη ανάγκη να νιώθουν ανώτεροι και ισχυροί στις σχέσεις τους και ίσως αυτός είναι και ο λόγος που τις περισσότερες φορές ψάχνουν και βρίσκουν άτομα που θα επιβεβαιώσουν αυτά τους τα συναισθήματα  με το να ενδίδουν σε κάθε απόπειρα χειρισμού από την πλευρά τους. Ακόμη και αν το άλλο άτομο προσπαθήσει να ασκήσει δύναμη επάνω τους, εκείνοι  θα αντεπιτεθούν έτσι ώστε να πάρουν πίσω τον  έλεγχο που πιστεύουν ότι χάνουν.

Το χειρότερο είναι ότι στις περιπτώσεις που αρχίσουν να πιστεύουν ότι έχουν χάσει τον έλεγχο του εαυτού τους και των άλλων βιώνουν ένα αίσθημα απειλής που πολλές φορές τους οδηγεί σε υπερβολικές αντιδράσεις και δυσκολεύονται να δείξουν ευάλωτα συναισθήματα γιατί κάτι τέτοιο μπορεί να σημαίνει ότι δεν έχουν τον έλεγχο και αυτό τους αποσυντονίζει.

Πρέπει όμως να καταλάβουμε κάτι για να μπορέσουμε στη συνέχεια να αντιμετωπίσουμε τα άτομα αυτά, και αυτό είναι ότι κάθε προσπάθεια τους να χειριστούν κάποιον άλλο δεν είναι συνειδητά σχεδιασμένη. Δεν θα πρέπει να μπερδεύετε τη χειριστικότητα με την εκμετάλλευση. 

Η χειριστικότητα έχει να κάνει με τη δομή της προσωπικότητάς ενός ανθρώπου και εκδηλώνεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και με ένα «θύμα» που συμπορεύεται και πολλές φορές υποσυνείδητα και κείνο από την πλευρά του,  ενθαρρύνει τη χειριστικότητα αυτή.

 Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε ένα χειριστικό άτομο

 Θα πρέπει να ακολουθήσουμε κάποιες βασικές αρχές που είναι:

1. Επικεντρωθείτε στο να αλλάξετε εσάς και όχι το χειριστικό άτομο.

Το να μπείτε στη διαδικασία να χειριστείτε έναν χειριστικό άνθρωπο δεν θα σας βοηθήσει καθόλου, αντίθετα θα κινδυνέψετε να υποστείτε μεγαλύτερη χειριστικότητα από την πλευρά του αφού θα νιώσει απειλή.  Δεν πρόκειται με τίποτα να αλλάξετε ένα χειριστικό άτομο εστιάζοντας στις αδυναμίες του και προσπαθώντας να το κάνετε να συνειδητοποιήσει πως λειτουργεί.

 Ίσως πιστέψετε ότι θα είναι ωφέλιμο να μοιραστείτε μαζί του τα συναισθήματα σας και το πως σας επηρεάζει η συμπεριφορά του αυτή, μία τέτοια προσέγγιση όμως δεν θα βοηθήσει καθόλου, αφού ένα χειριστικό άτομο δεν είναι ιδιαίτερα ικανό για ενσυναίσθηση και αντίθετα μπορεί να το χρησιμοποιήσει εναντίον σας σε μία μελλοντική κατάσταση.

Αυτό όμως που μπορεί να φανεί αποτελεσματικό είναι το αλλάξετε εσάς ώστε να αποδυναμωθεί η χειριστική συμπεριφορά του άλλου και να αναγκαστεί να την αλλάξει, αφού όταν αλλάξετε τον εαυτό σας θα μπορέσετε ταυτόχρονα να αλλάξετε και το συμβόλαιο της σχέσης σας με τον άλλο και άρα και όλο το δυναμικό της σχέσης αυτής.

Μόνο όταν σταματήσετε να συναινείτε και να συμμετέχετε σε όλο αυτό το γαϊτανάκι λέγοντας ναι στις χειριστικές τακτικές που χρησιμοποιεί ο άλλος, θα μπορέσετε να αλλάξετε τη φύση της σχέσης.

Να έχετε βέβαια κατά νου, πως όταν ένα χειριστικό άτομο χρειάζεται να προσπαθήσει σκληρά για να διατηρήσει τον έλεγχο μέσα σε μία σχέση, τότε συνήθως τα παρατάει, και συχνά εγκαταλείπει  τη σχέση αυτή, ανοίγοντας φτερά για το επόμενο δοτικό θύμα που θα μπορέσει να ελέγξει. Να είστε λοιπόν έτοιμοι για παν ενδεχόμενο, αν και μία τέτοια σχέση μόνο κακό σας κάνει όσο μπαίνετε στο ρόλο του θύματος. Οπότε θα πρέπει να έχετε στο μυαλό σας, τη δεύτερη βασική αρχή.

2. Εκτιμήστε πόσο θέλετε να διατηρήσετε τη σχέση αυτή ανάλογα με το τι σας προσφέρει

Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να αξιολογήσετε τη βλάβη που έχει προκαλέσει η χειριστική συμπεριφορά του άλλου, τόσο στη συναισθηματική σας υγεία όσο και στη σωματική και τότε θα πρέπει να μπείτε στη διαδικασία να επανεξετάσετε το αν πραγματικά αξίζει να παραμένετε σε μία τέτοια σχέση.

Στην περίπτωση που δεν μιλάμε για αισθηματική ή φιλική σχέση όπου εκεί μπορούμε να αποχωρήσουμε σεβόμενοι τον εαυτό μας και τη διατήρηση της ψυχικής μας ηρεμίας, αλλά για μία οικογενειακή σχέση όπως αυτή ενός γονιού με το παιδί του από την οποία δεν είναι εύκολο να βγεις, τότε και πάλι θα πρέπει να  ξεκαθαρίσετε τι θέλετε στη ζωή σας και να αξιολογήσετε με ποιο τρόπο η σχέση μπορεί να αποκτήσει μια δυναμική που να σας επιτρέπει και να σας κατευθύνει προς την επίτευξη των προσωπικών σας στόχων.

Μόνο αν αλλάξει η φύση μιας χειριστικής σχέσης θα μπορέσετε να ξανανιώσετε πως αναπνέετε ελεύθερα και πως μπορείτε να συνεχίσετε να ζείτε με συναισθηματική ηρεμία και  άρα να έχετε ευζήν.

Πως να πάψετε να είστε η δεύτερη επιλογή και να γίνετε προτεραιότητα στις σχέσεις σας

αρθρογραφεί ο Δρ. Γεώργιος Λυράκος

Ψυχολόγος Υγείας, CBT ψυχοθεραπευτής

Υπάρχουν φορές που συνειδητοποιείτε ότι είστε η δεύτερη επιλογή και όχι η προτεραιότητα, και αν δεν το συνειδητοποιείτε,  στοιχειώνεστε από τη σκέψη αυτή.

Όταν είστε στην παρέα με κάποιον, αισθάνεστε σαν τον τρίτο τροχό ή τον τελευταίο που κάλεσε στο πάρτι. Είστε ο συν ένας. Ίσως υποψιάζεστε ότι είστε ο άνθρωπος τη

ς τελευταίας στιγμής. Μερικές φορές μπορεί να αισθάνεστε σαν να εξοστρακίζεστε από την παρέα  από κάποια αόρατη δύναμη, όπως μια νέα, πιο ενδιαφέρουσα εκδοχή σας με περισσότερο χρόνο ή περισσότερα χρήματα ή λιγότερα προβλήματα.

Και τότε μπορεί να μπείτε στη θέση  του φίλου ή της φίλης με τη μεγάλη κατανόηση, του καλόβολου συζύγου, του αδελφού ή της αδερφής που πάντα συγχωρεί κάθε τι και του φίλου που δέχεται τα πάντα. Και τότε θα μπείτε στη διαδικασία να βρίσκετε δικαιολογίες όπως: "Είναι απλώς α) απασχολημένοι β) στρεσαρισμένοι γ) περνάνε μια δύσκολη φάση στη ζωή τους ή δ) βρίσκονται σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση τώρα." Και μερικές φορές αυτές οι δικαιολογίες πραγματικά θα μπορούσαν να ήταν αληθινές. Και τότε θα πιάσετε τον εαυτό σας να σκέφτεται πως θα έπρεπε να είστε λιγότερο εγωιστής, εγωκεντρικός ή με τόσες ανάγκες, κάτι που ακούγεται σαν μια υγιής σκέψη και αντίδραση.

Και τότε μπαίνετε στη διαδικασία να ψάχνετε να βρείτε όλα αυτά που δεν κάνατε σωστά. Και αρχίζετε να προσπαθείτε να γίνετε το καλύτερο άτομο, φίλος, αδελφός, σύζυγος, που θα μπορούσατε να γίνετε για τους άλλους δίνοντας στους άλλους εισιτήριο ελευθέρας. Και στη συνέχεια προσπαθείτε να είστε καλύτερος άνθρωπος που να αξίζει περισσότερο την προσοχή και τα συναισθήματα των άλλων.

Και όπως όλοι σας έτσι και γω έχω μπει αρκετές φορές στη θέση αυτή. Αλλά μετά την εξάντληση του εαυτού μου, έπρεπε να βάλω τα όρια και να τα βρω με τον εαυτό μου αφού συνειδητοποιούσα πως είχα αφήσει τον εαυτό μου να γίνει ο «άνθρωπος επιλογής» στη ζωή. Και παρόλο που δεν μπορούμε να κάνουμε τους ανθρώπους να μας κάνουν προτεραιότητα, έχουμε τη δύναμη να δώσουμε στον εαυτό μας τη δυνατότητα να γίνει ένας «άνθρωπος προτεραιότητας» στη ζωή.

Αυτό λοιπόν θα είναι και το θέμα του σημερινού μου άρθρου, το πώς μπορείτε να το κάνετε και εσείς όπως και εγώ.

1. Κάντε τον εαυτό σας και τις ανάγκες σας προτεραιότητα

Ξέρω ότι μπορεί να ακούγεται άσχημο σε σας, αλλά η αλήθεια είναι πως αρέσετε σε κάποιους ανθρώπους  επειδή τους κάνετε εσείς προτεραιότητα σας και έτσι δεν χρειάζεται να σας δώσουν προτεραιότητα εκείνοι.

Αφήστε λοιπόν ελεύθερο τον  εαυτό σας, κάντε αυτό που θέλετε, όταν θέλετε και όπως θέλετε, ακόμη και αν είστε μόνοι ενώ το κάνετε, ώστε να αποκτήσετε τη δική σας κυριαρχία στον εαυτό σας.

Οι άνθρωποι που θέλουν να σας κάνουν  προτεραιότητα τους θα έρθουν στο βασίλειό σας ή αλλιώς μπορούν να κάνουν παιχνίδι και αλλού.

Εάν είστε βέβαια πολύ δοτικός άνθρωπος, θα δυσκολευτείτε αρκετά μέχρι να το πετύχετε αυτό. Αν χρειαστεί, πάρτε ένα κατοικίδιο ή φτιάξτε έναν κήπο που χρειάζεται να τους δώσετε προτεραιότητα και φροντίδα. Μέσα από το κατοικίδιο ή την φροντίδα του κήπου σας Θα εκπληρώσετε την ανάγκη σας να δίνετε, με έναν υγιή τρόπο, που όμως δεν δημιουργεί αυτές τις σχέσεις στις οποίες είστε η δεύτερη επιλογή.

Αλλά πραγματικά, πρέπει να αρχίσετε να ζείτε για τον εαυτό σας, όχι για κάποιο άλλο άτομο.

2. Αναγνωρίστε τους χειριστικούς ανθρώπους στη ζωή σας, ακόμη και αν είναι μέλη της οικογένειας σας

Είναι δύσκολο να εντοπίσετε και στη συνέχεια να απομακρυνθείτε από τους χειριστικούς ανθρώπους στη ζωή σας, ειδικά εάν είναι μέλη της οικογένειας σας που σας έχουν διδάξει από τη γέννησή σας και σε όλο σας το μεγάλωμα,  μέσω των ενεργειών τους, πως εσείς και οι επιθυμίες σας δεν είναι πολύ σημαντικές.

Θα μπορούσαν να έχουν τις δικές τους συναισθηματικές δυσκολίες και μπορείτε να είστε συμπονετικοί γι 'αυτές, αλλά αν σας περνάνε επανειλημμένα το μήνυμα ότι δεν είστε αρκετά συμπονετικοί και ανεκτικοί στις ανάγκες τους  ή ότι οι ανάγκες σας δεν πρέπει να έρχονται πρώτες, τότε πρέπει να κάνετε ένα βήμα μακριά τους, όσο υπάρχει ακόμη ο κατάλληλος χρόνος για να περισώσετε τον εαυτό σας.

Πρέπει να αντιληφθείτε πως υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο άτομο που σας έμαθε να είστε ο "άνθρωπος δεύτερης επιλογής" και πρέπει να είστε αληθινοί με τον εαυτό σας για το ποιο είναι εκείνο το άτομο ή εκείνοι οι άνθρωποι, γιατί από τη στιγμή που θα το αντιληφθείτε, τότε αυτόματα θα αλλάξει η ζωή σας, ειδικά όταν διώξετε αυτή τη λανθασμένη πεποίθηση  από το μυαλό σας. Και αυτό είναι υπόσχεση.

3. Καταγράψτε την αξία σας

Μπορεί να ακούγεται παιδαριώδες, αλλά για όλη την ώρα που μπορεί να ξοδέψετε επικρίνοντας και βρίσκοντας αρνητικά στοιχεία για τον εαυτό σας, πρέπει τουλάχιστον να ξοδέψετε τον ίδιο χρόνο και να κάνετε μια  λίστα, είτε στη σκέψη σας είτε σε ένα χαρτί, για όλα τα πολύτιμα χαρακτηριστικά που διαθέτετε.

Πιστέψτε με όσο και αν δυσκολευτείτε στην αρχή, κάτι που το βλέπουμε με όλους τους θεραπευόμενους στην άσκηση μπροστά από τον καθρέφτη, έχετε πολλά τέτοια καλά χαρακτηριστικά.

Έχετε την αστεία πλευρά σας, την συμπονετική σας πλευρά, την αγαπημένη σας πλευρά, την φροντιστική σας πλευρά, την έξυπνη πλευρά σας, την σκληρά εργαζόμενη πλευρά σας και τόσες άλλες πλευρές. Καταγράψτε τες όλες χωρίς να νιώθετε πως υπερβάλετε.

Αναγνωρίστε τις μπροστά σε έναν καθρέφτη, με δυνατή φωνή, μιλώντας στο είδωλο που εικονίζεται απέναντι σας, δηλαδή τον μειωμένο σας εαυτό.

Κάθε μέρα περνάμε χρόνο κοιτώντας στους καθρέφτες για να τσεκάρουμε το πρόσωπό μας, τα δόντια και τα ρούχα μας. Χρησιμοποιήστε αυτό το χρόνο για να ανακαλύψετε και κάποιες εσωτερικές, κάτω από την επιφάνεια ιδιότητες σας που δείχνουν ότι είστε άξιος κάνοντας έτσι την ενδοσκόπηση σας. Είναι πιθανό να έχετε ξεχάσει κάποιες από αυτές που είναι πολύ σημαντικές.

Αφού κάνετε κτήμα σας και αποδεχτείτε όσα καλά περιέχει η λίστα σας, θα μπορείτε να παρατηρήσετε καλύτερα τις περιπτώσεις στις οποίες οι άλλοι δεν σας εκτιμούν και θα ξέρετε νωρίτερα πότε θα πρέπει να σταματήσετε να σπαταλάτε συναισθηματική ενέργεια πάνω τους ή να μπείτε στη διαδικασία να τους επαναπροσδιορίσετε και εσείς ως πρόσωπο επιλογής και όχι προτεραιότητας.

4. Επενδύστε σε ένα σκοπό που να αξίζει

Δεν νομίζω ότι σκεφτόμαστε τον εθελοντισμό και τη φιλανθρωπία σαν ένα εργαλείο αυτοβοήθειας, αλλά μπορεί να γίνουν. Εάν είστε ένα πρόσωπο δοτικό, δώστε τον εαυτό σας σε μια αιτία που η προσφορά σας αυτή θα είναι χρήσιμη και ωφέλιμη.

Μην σπαταλάτε την ενέργειά σας σε ανθρώπους που δεν σας εκτιμούν. Δεν είναι καλό. Αντίθετα, δώστε αυτή σας την ενέργεια στο να βοηθήσετε άλλους ανθρώπους και σε σκοπούς που να σας ενδιαφέρουν, καθώς έτσι θα κάνετε κάτι πολύτιμο.

Και μόλις το κάνετε, απλά σκεφτείτε πως μόλις προσθέσατε έναν ακόμη λόγο για το  ότι είστε ένας πολύτιμος και αξιόλογος άνθρωπος.

5. Μην γυρίζετε πίσω!

Ξέρω πως σε όλους μας είναι δύσκολο να μην αναπολήσουμε  τις καλές στιγμές που περάσαμε με αυτούς τους ανθρώπους και να μην σκεφτόμαστε ότι θα έρθουν καλύτερες στιγμές ξανά, αλλά αν σκεφτείτε ρεαλιστικά, δεν πρέπει να γυρίσετε πίσω.

Μόλις έχετε συνειδητοποιήσει ότι είστε η δεύτερη επιλογή, όχι η προτεραιότητα, ένας άνθρωπος προτεραιότητας όμως δεν θα κοιτάξει πίσω και με κανένα τρόπο δεν θα επιστρέψει στο να είναι το άτομο επιλογής.

Ξέρω από τις περιγραφές πολλών θεραπευμένων, ότι αυτό θα πονέσει λίγο εως πολύ, αλλά ο πόνος περνά.

 Όμως θέλω να σας εκμυστηρευθώ, πως μέσα από τις θεραπείες για παρόμοια περιστατικά, ποτέ δεν  υπήρξε περίπτωση όπου κάποιος από αυτούς που θεωρούσαν τον άλλο ως δεύτερη επιλογή να ήθελε να μάθει τι πήγε στραβά και να προσπαθούσε να δουλέψει πάνω στα πράγματα και την σχέση του.

Αντίθετα αυτό που ακούω από τους θεραπευόμενους είναι ότι είτε αντιμετωπίζουν ένα τοίχο  σιωπής είτε μία καυστική λίστα για το πώς οι ίδιοι είναι η αιτία όλων των κακών στη σχέση τους με τα άτομα που τους είχαν ως δεύτερη επιλογή.

Έτσι, αν δεν θέλετε να είστε ο τελευταίος τροχός της αμάξης ή το σκυλάκι που σκύβει το κεφάλι και κουνά την ουρά του σε κάθε κοκαλάκι που του δίνουν  ή να καταντήσετε πάλι να είστε  μόνο μια δεύτερη επιλογή, θα πρέπει να προχωρήσετε μπροστά τη ζωή και τις επιλογές σας.

Η ελπίδα είναι ένα πραγματικά σπουδαίο πράγμα, εκτός αν στρεβλώνει την πραγματικότητά σας και εκτροχιάζει το μέλλον σας.

6. Πιστέψτε ότι οι καλύτεροι άνθρωποι και τα καλύτερα πράγματα είναι μπροστά σας!

Μέσα από τις μέχρι τώρα συμβουλευτικές θεραπείες για παρόμοια περιστατικά, αυτό που έχω παρατηρήσει είναι πως ο νούμερο ένα λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι συνεχίζουν να είναι δεύτερη επιλογή και δεν μπορούν να κάνουν τον εαυτό τους το άτομο προτεραιότητας για κάποιον άλλο, είναι επειδή δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κάποιος ή κάτι καλύτερο που να μπορεί να μπει στη ζωή τους.

 Ίσως ελάχιστοι άνθρωποι θέλουν να το παραδεχτούν, αλλά φαίνεται ότι όλο το «δράμα» βγαίνει από την ιδέα ότι "είναι γραφτό να είναι" με ένα συγκεκριμένο κάποιον.

Έτσι νομίζουν ότι αν παραδώσουν τα όπλα και παραιτηθούν από το άτομο αυτό θα είναι σαν να παραιτούνται από την αγάπη. Παραδίδω τα όπλα σημαίνει ότι αθετώ το λόγο μου. Και εμείς υποσχεθήκαμε. Και αφού υποσχεθήκαμε, δεσμευθήκαμε. Πρέπει λοιπόν να παραμείνουμε πιστοί και αληθινοί μέχρι το τέλος. Πρέπει να βυθιστούμε με το πλοίο όπως κάθε σωστός καπετάνιος!

Αλλά η πραγματικότητα είναι, πως όταν το άλλο πρόσωπο έχει ήδη εγκαταλείψει την αγάπη, έχει ήδη σταματήσει να προσπαθεί, και άρχισε ήδη να επενδύει σε άλλους ανθρώπους, τότε και η αγάπη σταμάτησε να υπάρχει.

Ακόμη και αν μιλάμε για φιλία, όταν σταματήσουμε να φροντίζουμε τη φιλία μας τότε  αυτή «μαραίνεται» και πεθαίνει.  Λέω μαραίνεται, γιατί οι σχέσεις, όπως τα φυτά, χρειάζονται πράγματα για να ζήσουν και να περισσότερη φροντίδα για να ευδοκιμήσουν.

Το να κρεμιέσαι όμως σε κάποιον ή κάτι, εξαιτίας μιας ιστορίας που είπατε ή πλάσατε οι ίδιοι στο μυαλό σας πριν από χρόνια, μπορεί να σας στερήσει τα καλύτερα πράγματα στη ζωή σας, που είναι οι ευκαιρίες σας και το μέλλον σας.

Όσο κλισέ και να ακούγεται, είναι αλήθεια: κάθε τέλος είναι και μια ξεχωριστή αρχή. Και αν έχετε δουλέψει με τον εαυτό σας και τις προτεραιότητές σας, οι σωστοί άνθρωποι και ευκαιρίες θα εμφανιστούν.

7. Μείνετε ευέλικτος και συνεχίστε να κάνετε νέους φίλους

Ένας από τους λόγους για τους οποίους ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον για τους πιο μικρούς σε ηλικία από σας, η ένα εργασιακό περιβάλλον για μας τους πιο μεγάλους,   μπορεί να είναι τρομακτικό, είναι επειδή έχουμε κολλήσει με τους ίδιους ανθρώπους και τις ίδιες ρουτίνες.

Τίποτα νέο ή ενδιαφέρον δεν συμβαίνει αν κάποιος νέος άνθρωπος δεν μπει στην ομάδα. Όμως αντί να περιμένετε κάποιο νέο άτομο να έρθει σε σας, όπως κάνουν συνήθως οι "άνθρωποι της δεύτερης επιλογής", πρέπει να βγείτε έξω και να συναντήσετε νέους ανθρώπους, να δημιουργήσετε νέους φίλους και επαφές και να επεκτείνετε τους ορίζοντές σας.

Είναι φυσικό πως λειτουργώντας σαν "άτομο δεύτερης επιλογής" πιθανότατα οχυρώσατε τον εαυτό σας. Ίσως χάσατε ακόμη και την επαφή με άλλους ανθρώπους επειδή προσπαθούσατε να μείνετε διαθέσιμος για αυτό το άλλο άτομο ή επειδή επιτρέπατε στον εαυτό σας να αναρροφάτε σε όλα τα σχέδια του άλλου ατόμου χωρίς να έχετε κανένα δικό σας σχέδιο ή σκοπό.

Όμως ακόμη και αν διαβάσετε και το χειρότερο άρθρο για τις σχέσεις στο διαδίκτυο θα δείτε πως λέει κάτι που είναι μεγάλη αλήθεια. Κανείς δεν θα σας κάνει προτεραιότητα μέχρι να του δείξετε ότι είστε προτεραιότητα.

Και αν μένετε συνεχώς εκεί γύρω διαθέσιμοι, περιμένοντας με την ελπίδα ότι κάποιος συγκεκριμένος θα σας δώσει τελικά τα «κόκκινα τριαντάφυλλα που σας αξίζουν, ¨τότε να είστε σίγουροι πως έχετε γυρίσει την πλάτη σας στο πρόσωπο που είναι ήδη έτοιμο να το πράξει.

Σταματήστε λοιπόν να περιμένετε το σήμα και το μήνυμα αυτού του συγκεκριμένου άλλου ατόμου. Αν έρθει, ωραία. Εάν δεν το κάνει, το οποίο είναι και το πιθανότερο σενάριο, ακόμα καλύτερα. Γιατί για να σας πω την αλήθεια, φαίνεται ότι πολλοί θέλουν δεύτερες ευκαιρίες επειδή μπορούν να πάρουν και τρίτες, τέταρτες και πέμπτες. Πόσο κουραστικό είναι κάτι τέτοιο; Αφήστε τους να μάθουν με τον σκληρό τρόπο. Μην συνεχίζετε να είστε το εύκολο σημείο προσγείωσής τους στη ζωή.

8. Να είστε ειλικρινείς με αυτό που θέλετε από τη σχέση

Αυτό μπορεί να σας βάλει σε κατάσταση πανικού, και αν το κάνει, ειλικρινά λυπάμαι. Αλλά πραγματικά, αν δεν σας αρέσει να είστε απλά μια δεύτερη επιλογή και δεν σας αρέσει να θεωρείστε κάτι δεδομένο και αν θέλετε περισσότερα, τότε πρέπει να κάνετε αυτή "τη συζήτηση".

Η εμπειρία μου ως θεραπευτής έχει δείξει πως αυτό είναι το καλύτερο πράγμα και θα πρέπει να κάνετε και ίσως αποτελεί το νούμερο ένα σε κάθε ανθρώπινη σχέση και μάλλον κάνει όλα τα άλλα που έχω αναφέρει μέχρι τώρα να ανάγονται σε μη σημαντικά ζητήματα.

Γνωρίζω επίσης ξέρω ότι για πολλούς ανθρώπους θα είναι σαν να προγραμματίζετε να ανοίξετε ένα τελείως νέο δρόμο στη ζωή σας και θα βρεθείτε στη συνέχεια να νιώθετε πως δεν έχετε τους κατάλληλους εκσκαφείς για να ανοίξετε το δρόμο ή να τον στρώσετε με τσιμέντο και τρομάζετε. Αλλά με κάποιους τρόπους, δεν απαιτεί πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια από την πρώτη συμβουλή που σας έδωσα, το να κάνετε δηλαδή τον εαυτό σας και τις ανάγκες σας προτεραιότητα.

Πρέπει όμως υποχρεωτικά να επικοινωνήσετε αυτές σας τις ανάγκες σε κάποιον που θεωρείτε σημαντικό στη ζωή σας, ή κάποιον που επιθυμείτε να γίνει σημαντικός στη ζωή σας.

Μπορεί να χρειαστείτε ακόμη και να χρειαστείτε τη λίστα με όλα τα θετικά χαρακτηριστικά σας που είπαμε παραπάνω, ανά χείρας, για να θυμηθείτε ότι αξίζετε.

9. Να νιώθετε άνετα  να είστε μόνοι σας χωρίς να μετατραπείτε σε ερημίτη ή σε ένα συναισθηματικά ρηχό άνθρωπο

Μπορεί να παραμένετε και να αισθάνεστε άνετα με το να είστε ένα άτομο δεύτερης επιλογής, σε ένα μεγάλο βαθμό επειδή φοβάστε περισσότερο το να είστε μόνοι και να αισθάνεστε μοναξιά.  Ή νιώθετε πιο άνετα όταν υπάρχει έλλειψη οικειότητας στη σχέση σας. Ή ακόμη μπορεί και να φοβάστε την οικειότητα.

Μερικές φορές οι μακρινές σχέσεις ή οι σχέσεις που πηγαινοερχόμαστε σε αυτές με ευκολία δεν είναι επειδή είναι τόσο σπουδαίες ή επικές φιλίες όπου οι άνθρωποι είναι τόσο άνετα μεταξύ τους που μπορούν να αρχίζουν  από το σημείο πού σταμάτησαν μετά από μεγάλο διάστημα αποχής. Μερικές φορές δουλεύουν επειδή οι άνθρωποι σε αυτές τις σχέσεις δεν έχουν συναισθηματικό βάθος ή αποφεύγουν τη μακροπρόθεσμη οικειότητα που απαιτεί το να λογοδοτεί ο ένας στον άλλο και αν δεν χρειάζεται να λογοδοτείς τότε όπως είναι φυσικό δεν χρειάζεται και να προσπαθείς.

Ας μην γελιόμαστε όμως, για να διαβάζετε αυτό το άρθρο είστε σίγουρα άτομα που θέλετε να διατηρήσετε το βάθος σας, την ικανότητά σας να συνδέεστε συναισθηματικά με κάποιον και να είστε σε θέση να κρατάτε εξίσου υπεύθυνη στάση σε μια μακροπρόθεσμη σχέση. Έτσι, ενώ πρέπει να είστε σε θέση να δίνετε στη ζωή νόημα από μόνοι σας, δεν θέλετε να γίνετε τόσο άνετοι ώστε να χάσετε την ικανότητά σας να έχετε μια ουσιαστική σχέση.

Όμως όλες οι ουσιαστικές σχέσεις αφορούν το να δίνεις στον άλλο προτεραιότητα.

Έτσι, ενώ πρέπει να είστε σε θέση να ζυγίσετε τη ζωή σας, έτσι ώστε να μην μπείτε ή να μην κρεμαστείτε από τους λάθος ανθρώπους, δεν θέλετε να γίνετε τόσο άνετοι ώστε να χάσετε την ικανότητά σας να έχετε μια ουσιαστική σχέση.

10. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να είστε άτομο με υψηλά στάνταρ

Αναφέρομαι τελευταία σε αυτό, επειδή πιστεύω ότι πολλοί από εσάς, οι άνθρωποι της δεύτερης επιλογής, έχουν δοκιμάσει με περίσσιο κόπο στη ζωή τους να είναι ο φροντιστικός άλλος ή να ευχαριστήσουν κάποιον ή να μην ενοχλούν ή να μην απαιτούν με οποιονδήποτε τρόπο.

Το έχω παρατηρήσει συχνά στις θεραπείες θεραπευόμενοι να αφήνουν να μπουν στις ζωές τους άτομα που κάναν προσπάθεια να τους πείσουν ότι ζητούσαν πολλά και τα στάνταρ τους στις σχέσεις ήταν υπερβολικά, όμως όπως φάνηκε στη συνέχεια όλο αυτό δεν ήταν τίποτα άλλο από στρατηγική κίνηση για να τους κάνουν να γίνουν είτε ο κολλητός φίλος που κάνει ότι θέλουν εκείνοι,  ή να αποκτήσουν ένα δεσμό στα μέτρα και τα σταθμά  που χρειάζονταν.

Πολλές φορές λοιπόν καταλήγουμε να κάνουμε σχέσεις και φιλίες που έχουν να κάνουν μόνο με το άλλο πρόσωπο και νομίζουμε ότι κάνουμε το σωστό στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο. 

Οι περισσότεροι άνθρωποι πρέπει να δουλέψουν αυτό που έγραψα στην προηγούμενη ενότητα, το να μπορούν δηλαδή να τα βρουν με τον εαυτό και τη μοναξιά τους και να σταματήσουν να προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τους ανθρώπους ως πατερίτσες για να στηριχθούν πάνω τους, ή τα σκυλάκια τους που θα τους ακολουθούν πιστά αλλά μόνο όταν επιλέγουν οι ίδιοι.

Οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη  τόσο τους  άλλους ανθρώπους όσο έχουν ανάγκη το να πάψουν να χρησιμοποιούν ο ένας τον άλλο και να τα βρουν με τον εαυτό τους.  Έτσι μερικές φορές, κάντε την χάρη στον εαυτό σας να γίνετε το άτομο που βάζετε υψηλά στάνταρ, απαιτείστε και να είστε σε θέση να αφήσετε τους άλλους να διαλέξουν άλλο μονοπάτι από το δικό σας παίρνοντας ο καθένας το δρόμο που επιλέγει και του ταιριάζει.

Υπάρχουν στιγμές που δεν θα μπορούσαμε και δεν μπορούμε να είμαστε προτεραιότητα σε κάποιον άλλο που μας ενδιαφέρει βαθιά, για πραγματικούς λόγους, όπως όταν έχει μικρά παιδιά που πρέπει να φροντίσει ή έναν ηλικιωμένο γονέα που είναι πολύ άρρωστος. Υπάρχουν στιγμές που πρέπει να κατανοούμε τις απαιτήσεις μιας εργασίας, όπως εάν το άτομο εργάζεται σε βάρδιες ή πρέπει να συνεργαστεί με ανθρώπους σε διαφορετικές ζώνες ώρας που σημαίνει ότι θα πρέπει να δουλεύει όταν εμείς θέλουμε την παρέα του. Πρέπει να γνωρίζουμε τα πάθη τους και πώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν τη σχέση μας. Αν αυτοί οι λόγοι είναι πραγματικοί και δεν είναι απλώς ψέματα ή δικαιολογίες, τότε θα μπορούσατε να κάνετε το σωστό με το να παραμείνετε ανοιχτοί, ευπρόσδεκτοι και ευέλικτοι στα άτομα αυτά.

Αλλά αν το άλλο πρόσωπο σας περνάει με τη συμπεριφορά και τα λόγια του το μήνυμα ότι δεν σας αξίζει να είστε προτεραιότητα, τότε αισθανθείτε ελεύθερος να φύγετε μακριά του.

Και φυσικά, μπορεί να χρειάζεστε περισσότερα από όσα μπορεί να δώσει ο άλλος.

Πιστέψτε λοιπόν ότι θα βρείτε κάποιον αξιόλογο φίλο ή σύντροφο ανάλογα με την περίσταση που θα θέλει να περπατήσει πλάι σας, όχι κάποιον που θα βάλει στη διαδικασία να κυνηγάτε τη σκιά του.

Και μην ξεχνάτε ακόμη και αν φοβάστε να δείτε ή να παραδεχτείτε την πραγματικότητα, ένας ειδικός μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε τα πράγματα σε άλλη βάση και να αρχίσετε να βάζετε τις σωστές προτεραιότητες στη ζωή σας.  

Δρ. Γ. Λυράκος