Πώς να διατηρήσουμε τις φιλίες μας αφού παντρευτούμε

Αρθρογραφεί ο Δρ Λυράκος Γεώργιος ΨυχολόγοςΥγείας  MSc. MPH. PhD. 

Τα  δυναμικά σε μία  φιλία μπορεί να αλλάξουν αφού παντρευτείτε και ειδικά όταν έλθει η ώρα που θα κάνετε παιδιά. Αυτή η αλλαγή  είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων, όπως ο μειωμένος ελεύθερος χρόνος και οι προτεραιότητες που λόγω της νέας μας οικογένειας διαφοροποιούνται και εξελίσσονται ώστε να καλύψουν τις ανάγκες της οικογένειας και των παιδιών.

Έτσι δεν είναι λίγες οι φορές, που σε αρκετά ζευγάρια συχνά, δημιουργείται ένταση, όταν πρόκειται για φιλίες εκτός της σχέσης τους. Η σύγκρουση μπορεί να προκύψει όταν ο ένας από τους δύο συντρόφους επιθυμεί την κοινωνική αλληλεπίδραση με άλλα άτομα και παρέες, ενώ ο άλλος σύντροφος επιθυμεί ο χρόνος του με το ή τη σύντροφο του να είναι μόνο για τους δύο τους.

Η κατανόηση και η αποδοχή των διαφορών στις ανάγκες που έχει ο κάθε ένας από τους δύο συντρόφους  είναι το κλειδί για την καλλιέργεια της φιλίας μέσα στη δική σας σχέση και τη διατήρηση φιλίας με τους άλλους ανθρώπους.

Οι φιλίες παρέχουν υποστήριξη, μας βοηθούν  από το να αισθανθούμε μοναξιά, και μας κάνουν να νιώθουμε ολοκληρωμένοι ως άνθρωποι. Να έχετε δε στο μυαλό σας πως οι ενθαρρυντικοί και υποστηρικτικοί φίλοι καταλαβαίνουν ότι ο καλύτερος φίλος σας είναι και πρέπει να είναι ο / η σύζυγός σας, αλλά όσο κοντά και αν  είμαστε για το σύζυγό μας και τα παιδιά μας, συχνά επιθυμούμε να έχουμε μια στενή σχέση και με άλλους ανθρώπους.

Ας δούμε λοιπόν μαζί  μερικές συμβουλές για το πώς μπορείτε να διατηρήσετε τις  φιλίες σας διατηρώντας σε ισορροπία το γάμο και την οικογένεια σας.

Φροντίστε να έχετε Ισορροπία στο μοίρασμα του χρόνου σας

Κανένας δεν έχει πει ποτέ πως η φιλία είναι κάτι εύκολο. Η διατήρηση καλών φιλιών απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Καθώς η ζωή σας εξελίσσεται, πρέπει να μοιράσετε αυτόν τον πολύτιμο χρόνο που διαθέτετε ανάμεσα σε έναν συνεχώς αυξανόμενο κύκλο ανθρώπων, ο οποίος αφήνει λιγότερο χρόνο στους φίλους σας.

Οι φίλοι γενικά μας λένε αυτά που θέλουμε να ακούσουμε και μας κάνουν να αισθανόμαστε άνετα, υποστηρίζοντας τις επιλογές μας και εύκολα συγχωρούν τις αδυναμίες μας. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που μας αρέσει να αναζητούμε συμβουλές ή τους καλούμε εν μέσω μιας κρίσης ή κατάστασης που μας απασχολεί απλά για να νιώσουμε την ασφάλεια ότι μοιραστήκαμε αυτό που περνάμε με κάποιο δικό μας άνθρωπο που δεν θα μας επικρίνει αλλά θα είναι εκεί για να μας αποδεχτεί. Να έχετε όμως πάντα στο μυαλό σας αυτό που λένε οι σύμβουλοι γάμου, ότι όταν στρεφόμαστε για βοήθεια συνεχώς προς τους φίλους μας και απομακρυνόμαστε  από το ή τη  σύζυγό μας, τότε δημιουργούμε συναισθηματική απόσταση στις σχέσεις μας. Βεβαιωθείτε λοιπόν  ότι στηρίζεστε και στον ή στη σύζυγό σας εξίσου ώστε να μην δημιουργηθεί αυτή η αποξένωση.

Οι φιλίες προσφέρουν μοναδικά χαρακτηριστικά που είναι ευεργετικά για την αυτοεκτίμησή μας, αλλά η εξεύρεση ισορροπίας είναι σημαντική για να μην υπονομεύσουμε τη σχέση μας. Σχεδιάστε λοιπόν συναντήσεις που να συμπεριλαμβάνουν και την ή  τον σύζυγό σας ή τα παιδιά σας. Όταν χρειάζεστε κάποιο χρόνο που θέλετε να περάσετε μόνοι  με τον φίλο σας, προγραμματίστε την εκ των προτέρων. Δεν έχετε τον ελεύθερο χρόνο που συνηθίζατε και ενώ κάποιοι φίλοι θα καταλάβουν γιατί συναντιέστε λιγότερο συχνά από πριν, άλλοι μπορεί να μην μπουν στη διαδικασία να ασχοληθούν με τη νέα σας ζωή.

Δείξτε τις πραγματικές σας προτεραιότητες

Καθώς ωριμάζουμε, οι προτεραιότητές μας αλλάζουν. Σημαντικά γεγονότα της ζωής, όπως ένας γάμος ή μια γέννηση, είναι βέβαιο ότι θα μας δώσουν μια διαφορετική προοπτική για τη ζωή και θα μας κάνουν να ξανασκεφτούμε τι είναι σημαντικό στη ζωή μας και πώς θα θέλαμε να περάσουμε το χρόνο μας. Αποφύγετε λοιπόν τους ανθρώπους που δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα σχετικά με τη σχέση σας ή το σύντροφο σας και προκαλούν διάσπαση στη σχέση σας. 

Απομακρυνθείτε από τις φιλίες που έχουν τη δυνατότητα να είναι τοξικές για τη σχέση σας, όπως τους φίλους που θέλουν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο των καταστάσεων, τους κουτσομπόληδες και όσους θέλουν να σας χρησιμοποιούν για όφελος τους. Όταν πάρετε μαζί σας έναν ανύπαντρο σας φίλο σε μία οικογενειακή μάζωξη ή έξοδο θα τους βοηθήσει να εκτιμήσουν πολύ περισσότερο τις ευθύνες που εμπλέκονται στο να είναι κάποιος μέρος ενός ζευγαριού ή μιας οικογένειας. 

Με την πάροδο του χρόνου, μερικοί από τους φίλους σας θα καταλάβουν γιατί προτιμάτε ένα ήσυχο δείπνο αντί για μια νύχτα στο μπαρ ενώ παλιά μπορεί να είσασταν η μασκότ των ξενυχτάδικων και η ψυχή του πάρτι , ενώ άλλοι θα αγωνιστούν για να συσχετιστούν με τη νέα σας ζωή ώστε να συνεχίσουν να αποτελούν μέρος της παρά τις αλλαγές που φέρνει η οικογενειακή σας ζωή.

Πώς να διατηρήσετε τις φιλίες

Η διατήρηση των φιλικών σας σχέσεων, η απομάκρυνση των κακών φίλων και η δημιουργία νέων φιλιών, μπορεί να σας φανεί σαν να είστε ένας ζογκλέρ που περπατάει πάνω σε λεπτό σκοινί ενώ προσπαθείτε ταυτόχρονα να καλλιεργήσετε τη σχέση σας. Οι φιλίες, όπως και  οποιαδήποτε ανθρώπινη σχέση, θέλουν το χρόνο τους για να χτιστούν και να οικοδομηθούν σε γερά θεμέλια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα μετά το γάμο και τα μωρά όταν αλλάζουν οι προτεραιότητες και ο ελεύθερος χρόνος σας.

Μπορεί να μην έχετε την πολυτέλεια να καλέσετε έναν φίλο και να προτείνετε ένα πρόχειρο γεύμα, αλλά αυτό είναι εντάξει. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να διαπιστώσετε ότι δεν έχετε πολλά κοινά με παλιούς φίλους που έκαναν όσα κάνουν οι ελεύθεροι άνθρωποι σαν παρέες μεταξύ τους, όπως ξενύχτια, ατέλειωτες ώρες συζητήσεων, διακοπές σε ερημικές παραλίες με σκηνή ή βόλτες στο κέντρο της πόλης στις 4 τα χαράματα. Και λογικό είναι αυτό γιατί εκτός και αν θέλετε ένα γρήγορο διαζύγιο όλα τα παραπάνω δείχνουν  μόνο κάποιο που δεν είναι έτοιμος για δέσμευση.

Μην ανησυχείτε όμως. Με λίγο συντονισμό και επικοινωνία, μπορείτε να διατηρήσετε τις φιλίες που είναι σημαντικές για εσάς ακόμη και μέχρι τα γεράματα σας. Ας μην ξεχνάμε πως είναι σημαντικό και για τους δύο συζύγους να έχουν άλλες φιλίες.

Ας δούμε λοιπόν μαζί τι μπορούμε να κάνουμε:

Βάλτε όρια

Είτε πρόκειται για  ένα στενό φίλο ή ένα μέλος της οικογένειας, τα όρια θέτουν τους απαραίτητους περιορισμούς και τις προσδοκίες για τη δέσμευση προς τη φιλία σας. Πείτε στους φίλους σας ότι εκτιμάτε τη φιλία σας και ότι σας ενδιαφέρει. Εξηγήστε ότι ακόμα κι αν δεν θα μπορείτε να κάνετε παρέα τόσο συχνά, εξακολουθούν να είναι σημαντικοί για εσάς. Αποδεχθείτε ότι οι ζωές και των  φίλων σας θα αλλάξουν, οπότε αυτό που κάνετε για να διατηρήσετε αυτές τις φιλίες μπορεί να θέσει προσδοκίες για το ότι σε κάποια στιγμή θα αλλάξουν και  οι δικές τους συνθήκες ζωής τους στο μέλλον. Τέλος, μην χρησιμοποιείτε τους φίλους σας ως το άτομο στο οποίο θα εναποθέτετε κάθε είδους  διαμαρτυρία για τη/το σύζυγό σας. Ένας καλός κανόνας είναι να μην λέτε ποτέ τίποτα στον φίλο σας που δεν θα λέγατε απευθείας στην ή στον σύζυγό σας.

Βρείτε χρόνο

Έχετε κουνά ενδιαφέροντα με τους φίλους σας και πρέπει να συνεχίσετε να βάζετε αυτά τα ενδιαφέροντα στις  προτεραιότητες σας. Συζητήστε με τη/το σύζυγό σας όταν θέλετε να περάσετε χρόνο με τους φίλους σας και να συμφωνήσετε σε ένα πλάνο. Μπορεί να μην μπορείτε να βγείτε για γεύμα δύο φορές την εβδομάδα και να περάσετε τις Παρασκευές και τα Σάββατα μαζί, αλλά προσπαθήστε να μιλάτε μαζί τους τακτικά στο τηλέφωνο και να κανονίζετε συναντήσεις. Και οι δύο μπορεί να βρείτε κάπως περίεργο στην αρχή το ότι πρέπει να βγαίνετε σε προγραμματισμένο χρόνο, αλλά καθώς οι δουλειές, η εργασία και τα παιδιά είναι από μόνα τους ένα πλήρες πρόγραμμα απασχόλησης, όταν θέλετε να διατηρήσετε μία φιλία φροντίστε να χτίσετε τον απαραίτητο χρόνο για να κάνετε αυτό που είναι σημαντικό.

Πάρτε και  δώστε

Όταν συναντάτε τους φίλους σας, αντισταθείτε στην επιθυμία να μονοπωλήσετε τη συζήτηση με ιστορίες σχετικά με το πόσο ρομαντικός/η είναι  ο/η σύζυγός σας ή με το τελευταίο δράμα του μωρού σας, ειδικά αν οι φίλοι σας δεν βρίσκονται στο ίδιο στάδιο ζωής. 

Οι φίλοι σας θέλουν να ακούσουν τι συμβαίνει, αλλά θέλουν επίσης να σας μιλήσουν για τη ζωή τους και πρέπει να έχουν την αίσθηση ότι εξακολουθείτε να μοιράζεστε τα ενδιαφέροντα και τις εμπειρίες που σας ένωσαν αρχικά και σας έκαναν φίλους εξαρχής. Παρόλα αυτά, μερικές φορές μπορεί να διαπιστώσετε ότι είναι δύσκολο να συνδεθείτε και να μιλήσετε στο ίδιο μήκος κύματος με παλιούς φίλους όταν οι προτεραιότητές σας έχουν αλλάξει.

Κάντε νέους φίλους

Αν προσπαθήσατε να οργανώσετε συναντήσεις με έναν ή δύο φίλους, αλλά φάνηκε να νιώθουν ότι είτε ενοχλούνται που δεν είσαστε μόνο όπως παλιά, είτε να είναι απόμακροι, συνειδητοποιήστε πως είναι εντάξει να αφήσετε αυτές τις φιλίες να περάσουν στο παρελθόν. Δεν είναι όλες οι φιλίες που διαρκούν για πάντα. Καθώς προχωρούμε στη ζωή, επιλέγουμε φυσικά νέους φίλους και αφήνουμε τους παλιούς. Σκεφτείτε την πιθανότητα να βρείτε νέα ζευγάρια για να περάσετε χρόνο μαζί, ή με ή μια νέα μαμά ή μπαμπά που μπορεί να σχετίζεται με το στάδιο ζωής πού βρίσκεστε τώρα. 

Τα παιδικά πάρτι είναι  ένας ιδανικός τρόπος για να συναντήσετε άλλα ζευγάρια (και να αποκτήσετε πολλές γνωριμίες). Το ίδιο ισχύει και για τους την παιδική χαρά της γειτονιάς σας αλλά και για τις ομάδες γονέων που μπορεί να έχει οργανώσει ο δήμος σας. Έτσι θα μπορέσετε να  συναντήσετε άλλα ζευγάρια με ίδιους στόχους, μέσα σε μια ατμόσφαιρα που ενδυναμώνει την δημιουργία νέων σχέσεων καθώς έτσι χτίζουμε και τις φιλίες των παιδιών μας. Ας μην ξεχνάμε πως είναι υπέροχο να κάνεις φίλους σαν ζευγάρι γιατί έτσι και οι δύο μπορείτε να μοιραστείτε κοινό χρόνο με θέματα συζήτησης που όλοι οι παντρεμένοι έχουν κοινά και που αφορούν την οικογένεια και τα παιδιά και άρα όλοι μπορούν να συσχετιστούν και να μιλούν για πολλές ώρες.

Συμπέρασμα

Το να παντρευτείτε και να έχετε παιδιά δεν σημαίνει ότι οι φιλίες σας θα τελειώσουν. Σίγουρα θα αλλάξουν, και θα χρειαστεί προσπάθεια εκ μέρους σας (και του φίλου σας) να διατηρήσετε μια καλή φιλία μαζί του. Το σημαντικό είναι να αναγνωρίσουμε ότι οι φιλίες, ανεξάρτητα από το πόσο παλιές ή νέες, είναι σημαντικές για όλους μας. 

Η δική μου εμπειρία με τους νέους μου φίλους σίγουρα με βοήθησε να γίνω καλύτερος σύζυγος και πατέρας, συγκρίνοντας τη ζωή μου και τα όσα έδινα στην οικογένεια μου και βοηθώντας με να δω πως μπορώ να δώσω ακόμη περισσότερα. 

Η δική σας εμπειρία τι θα σας μάθει....

Μπείτε λοιπόν στην εμπειρία του να χτίσετε νέες φιλίες και και διατηρήσετε τις παλιές και μάθετε όλα όσα έχουν να σας προσφέρουν

.

Πως να καταλάβετε ότι μία φιλία έχει φτάσει στο τέλος της

Αρθρογραφεί Ο Δρ Λυράκος Γεώργιος

Μία από τις πιο δύσκολες αλήθειες που πρέπει όλοι μας να αποδεχτούμε όσο μεγαλώνουμε είναι ότι όλες οι φιλίες δεν διαρκούν για πάντα. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες από αυτές έχουν σημείο λήξης.

Εάν είμαστε τυχεροί, θα έχουμε ένα, δύο, ή το πολύ όσους και  τα δάκτυλα της παλάμης μας στενούς φίλους, που κολλάνε δίπλα μας μέχρι το τέλος.

Αλλά, ως επί το πλείστον, δυστυχώς, θα διαπιστώσουμε ότι πολλές φιλίες ξεκινούν δυνατά και σιγά σιγά ξεφτίζουν, είτε πρόκειται μετά από ένα τσακωμό ή εξαιτίας άλλων συνθηκών στις οποίες δεν έχετε πραγματικά κανέναν έλεγχο. Μερικές φορές, είναι ο φίλος σας που σας διώχνει σιγά-σιγά από κοντά του, άλλες φορές είμαστε εμείς  εκείνοι που το κάνουν, και μερικές φορές είναι κάτι που συμβαίνει αμοιβαία και από τους δύο.

Όπως λοιπόν είμαι σίγουρος για όλους σας, έτσι και γω έχω βιώσει όλες αυτές τις καταστάσεις. Ήμουν και ο φίλος που έσπρωξε έναν άλλο φίλο μακριά γιατί δεν τον ήθελα πια στη ζωή μου, αλλά ήμουν και ο φίλος που τον έκανε κάποιος άλλος πέρα αφήνοντας με να αναρωτιέμαι  "τι έκανα λάθος;" Και ας μην ξεχάσω να αναφέρω πως είμαι και ο φίλος που είχα  χάσει την επαφή με φίλο μου απλά και μόνο  επειδή είμαστε και οι δύο πολύ απασχολημένοι και απλά δεν είχαμε πια χρόνο ο ένας από τον άλλο.

Όλοι μας μπορούμε να αντιληφθούμε πως σε  μία κοινωνία που μας μεγαλώνει πιστεύοντας στη δύναμη που μας δίνουν οι φίλοι, όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο δεν είναι και το καλύτερο.

Όμως το χειρότερο συναίσθημα αναφορικά με τη φιλία, μπορείς να το νιώσεις  όταν δεν είσαι έτοιμος να τελειώσεις μία φιλία ενώ ο φίλος σου ή η φίλη σου έχει ήδη προχωρήσει στο επόμενο στάδιο της ζωής του.

Είναι λοιπόν χρήσιμο να γνωρίζουμε τα σημάδια αυτά που μπορούν να μας δείξουν πότε το άλλο άτομο έχει εγκαταλείψει αυτή τη φιλία, ώστε να αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πως και εμείς θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο.

 Έτσι λοιπόν ο φίλος ή η φίλη σας έχει προχωρήσει παρακάτω όταν:

 Φαίνεται  πως είστε μόνο εσείς που προσπαθείτε να επικοινωνήσετε μαζί του

Το μεγαλύτερο σημάδι ότι τα πράγματα στην φιλία σας έχουν φτάσει στο τέλος τους είναι αυτό: αν είστε ο μόνος που προσπαθεί να διατηρήσει τη φιλία σας. Εκτός και αν συμβεί κάτι πολύ σημαντικό όπως ένας μεγάλος καυγάς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα τερματίσουν μια φιλία με το να πουν έτσι ξεκάρφωτα «δεν θέλω να είμαστε πια φίλοι».

Αντίθετα θα αρχίσουν να σας βγάζουν σταδιακά από τη ζωή τους χωρίς λόγο και αιτία και χωρίς να δίνουν εξηγήσεις. Μέρος αυτής της διαδικασίας είναι ότι δεν προσπαθούν πλέον να μιλήσουν μαζί σας ή να σας δουν. Αν παρατηρήσετε ότι είστε ο μόνος που τους στέλνει μηνύματα, είστε ο μόνος που προσπαθεί να κάνει σχέδια, και είστε ο μόνος που προσπαθεί να ανοίξει και να συνεχίσει  μια συζήτηση με τον άλλο, συνειδητοποιήστε πως αυτό είναι ένα κακό σημάδι. Σταματήστε λοιπόν για ένα μικρό χρονικό διάστημα να προσπαθείτε συνεχώς να διατηρήσετε την επικοινωνία μαζί του ώστε να μπορέσετε να αντιληφθείτε τι κάνει και εάν κάνει κάτι για να σας προσεγγίσει. Εάν δεν μπει καν στον κόπο να σας στείλει ούτε ένα μήνυμα για να δει τι κάνετε ή που χαθήκατε, τότε θα με συγχωρέσετε που θα σας στεναχωρήσω….αλλά έχετε μπροστά σας μια πολύ καλή ιδέα για το τι συμβαίνει.

Πάντα σας αφήνει ξεκρέμαστο όταν έχετε μπει στη διαδικασία να σχεδιάσετε κάτι μαζί

Πολλές φορές όταν κάποιος δεν θέλει να διατηρήσει τη φιλία του με κάποιο άτομο, είτε θα βρει τις πιο γελοίες δικαιολογίες για να σας αποφύγει και να μην βγείτε μαζί, είτε τελικά θα κάνουν σχέδια για να πάτε ή να κάνετε κάτι μαζί και στη συνέχεια θα σας ακυρώσουν την τελευταία στιγμή λόγω μίας αιτίας που στην πραγματικότητα δεν είναι αληθοφανής. Ναι, οι άνθρωποι ειδικά στις μέρες μας είναι απασχολημένοι, αλλά οι αληθινοί φίλοι καταφέρνουν να διαχειριστούν τον χρόνο τους τουλάχιστον μία φορά στις τόσες ώστε να δουν και να περάσουν λίγο χρόνο με κάποιον που νιώθουν αληθινό τους φίλο, και αν τύχει να σας κρεμάσουν γιατί κάτι πραγματικά τους έτυχε, τότε πάντα προσπαθούν να σας αποζημιώσουν για το χρόνο που δεν κατάφεραν να περάσετε μαζί

Πάντα σας λέει ότι είναι απασχολημένος, αλλά έχει χρόνο για τους άλλους

Αυτό είναι ένα ακόμη μεγάλο σημάδι που προδίδει πως η φιλία σας έχει φτάσει στο τέλος της. Αν πάντοτε σας αφήνει ξεκρέμαστο, αλλά παρατηρείτε ότι το ίδιο δεν φαίνεται να συμβαίνει και με όλους τους άλλους τότε μπορείτε να καταλάβετε πως δεν είστε προτεραιότητα για αυτόν τον άνθρωπο. Δυστυχώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μεγεθύνουν τον πόνο που μπορεί να προκαλέσει η διαπίστωση αυτή, καθώς όταν βλέπετε ένα φίλο σας που μόλις σας είχε πει πως δεν έχει χρόνο να πιεί ούτε νερό, ξαφνικά να ποστάρει παρέα με άλλους στο  Instagram και στο Facebook, αλλά δεν έχει ποτέ χρόνο για σας,  ναι, αυτό είναι ένα κακό σημάδι.

Αισθάνεστε άβολα όταν είστε μαζί

Θυμηθείτε πως ήταν ο κοινός σας χρόνος όταν είσασταν δεμένοι ο ένας με τον άλλο. Με τον καλύτερο σου φίλο μπορείς μοιραστείς τις στιγμές της σιωπής, χωρίς να νιώθεις άβολα που δεν μιλά κανένας από τους δύο σας. Μπορείς να γελάς με τα πιο ανόητα πράγματα και να καταλαβαίνεις τι θέλει να σου πει και τι αισθάνεται ο άλλος με ένα μόνο βλέμμα, ενώ μπορείς να μιλάς ώρες ατελείωτες χωρίς να  σταματάνε ποτέ να τελειώνουν όσα έχετε να πείτε. Φανταστείτε λοιπόν  πώς είναι τα πράγματα τώρα. Όταν βρίσκεστε μαζί στον ίδιο χώρο είναι σαν να μην έχει περάσει ούτε μέρα από την προηγούμενη φορά που είχατε ξαναβρεθεί, ή νιώθετε μία ψυχρότητα να αιωρείται στην ατμόσφαιρα και εσείς νιώθετε σαν να πονά η ψυχή σας με όλο αυτό που συμβαίνει; Η συνεύρεση με έναν αληθινό φίλο δεν πρέπει ποτέ να σας κάνει να αισθάνεστε έτσι.

Διατηρεί τις συνομιλίες σας σύντομες

Ίσως προσπαθήσετε να επικοινωνήσετε με το άτομο που θεωρούσατε φίλο ή φίλη  σας και σας μιλήσει για λίγο, ή σας στείλει ένα δύο μηνύματα σαν απάντηση στα δικά σας, και εσείς λόγω των προσδοκιών και των αισθημάτων σας μπαίνετε στη διαδικασία να πιστέψετε ότι τα πράγματα είναι εντάξει. Για δώστε όμως λίγη προσοχή στον τρόπο που σας μιλάει ή γράφει. Σας ρωτάει ερωτήσεις για σας και το τι κάνετε; Σας δίνει πολύ σύντομες ή κοφτές απαντήσεις; Δεν λέει σχεδόν τίποτα; Είστε ο μόνος που προσπαθεί να διατηρήσει τη συνομιλία τελευταία; Αυτός δεν είναι ο τρόπος που συνδιαλέγονται οι φίλοι μεταξύ τους.

Ποτέ δεν σας ρωτάει τι κάνετε ή πως είστε

 Μια από τις καλύτερες συμβουλές που άκουσα ποτέ από τον παλιό μου θεραπευτή, ήταν να μην σπαταλάω το χρόνο μου σε ανθρώπους που δεν ρωτούν τι κάνω και πως είμαι. Είναι τόσο αλήθεια. Κάποιος που νοιάζεται για εσάς και είναι στη ζωή σας, πάντα θα σας ρωτήσει πώς είστε ή τι συμβαίνει στη ζωή σας. Αν ο φίλος σας δεν το ρωτά ποτέ αυτό, είναι επειδή απλά δεν ενδιαφέρεται να μάθει τι κάνετε.

Μερικές φορές αγνοεί πλήρως τα μηνύματα σας

Όσο και να μην θέλουμε να το παραδεχτούμε  η εποχή μας είναι η εποχή  που ο προφορικός λόγος και το τηλέφωνο έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από τα μηνύματα είτε αυτά είναι στο messenger είτε στο κινητό μας, είτε στο viber ή το facebook.  Αν ένας φίλος αγνοεί πολύ συχνά τα μηνύματα μας, τότε… εκτός και αν είναι τυφλός οπότε δεν τα βλέπει, ή του έχει διαλύσει το κινητό, οπότε θα σας βγει η ένδειξη δεν παραδόθηκε….δεν είναι φίλος. Αν βγεις μία βόλτα στο δρόμο και απλά παρατηρήσεις τους ανθρώπους θα δείς πως το smartphone έχει γίνει η μόνιμη προέκταση των χεριών μας και όλοι βλέπουμε τα τηλέφωνά μας όλη την ώρα. Αν λοιπόν ο φίλος σας δεν θυμάται να σας απαντήσει σε αυτό που του στείλατε, είναι επειδή δεν θέλει να σας απαντήσει ή αντίθετα θέλει να σας στείλει με αυτό τον τρόπο ένα μήνυμα …..για μαντέψτε λοιπόν πιο είναι αυτό το μήνυμα….

Δεν ξέρετε τίποτα για τη ζωή του/της

Σκεφτείτε ποιο ήταν το τελευταίο πράγμα που σας είπε ο φίλος σας για τη ζωή του; Ήταν κάτι που θα

έλεγε σε κάποιον που σπάνια μιλά ή ήταν κάτι που θα έλεγε σε έναν στενό φίλο; Οι φίλοι λένε ο ένας στον άλλο ότι συμβαίνει στη ζωή τους και αν δεν ξέρετε τίποτα για τη δική του, τότε σίγουρα υπάρχει ένας λόγος.

Στις ομαδικές σας εξόδους σας αγνοεί

Η δυναμική μιας ομάδας μπορεί μερικές φορές να είναι δύσκολη, αλλά ένας αληθινός φίλος σας ακόμη και εάν είναι μαζί άλλοι φίλοι του θα βρει το χρόνο να σας μιλήσει και να βρεθεί μαζί σας. Εάν αντίθετα ο φίλος σας αγνοεί εντελώς σε μια ομάδα δείχνοντας πως υπάρχουν τόσοι άλλοι που δεν υπάρχει χρόνος ούτε για ένα τι κάνεις, τότε σίγουρα προσπαθεί να σας στείλει ένα μήνυμα.

Η σχέση σας είναι πολύ διαφορετική τώρα

Στο τέλος, φτάνεται να νιώθετε ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς τα ίδια όπως παλιά. Ίσως να μην βλέπετε ο ένας τον άλλον τόσο συχνά, ίσως δεν αισθάνεστε ότι μπορείτε να μιλήσετε σε αυτόν τον άνθρωπο για πράγματα που παλιά θέλατε να μοιραστείτε μαζί του, ίσως απλά αισθάνεστε ότι σας σπρώχνει μακριά του. Ό, τι κι αν είναι, ακούστε το προαίσθημα σας - ίσως είναι σωστό.

Και μην ξεχνάτε μία φιλία μπορεί να τελειώσει αλλά μία καινούργια μπορεί αν αρχίσει

Πως μπορείτε να διαχειριστείτε σωστά το άγχος των εξετάσεων

Αρθρογραφεί Ο Δρ. Λυράκος Γεώργιος BPSy. MSc. MPH. PhD. CPsychol

Σήμερα ξεκινήσαν οι γραπτές εξετάσεις σε όλα τα γυμνάσια της χώρας και σε μία βδομάδα ξεκινούν οι Πανελλήνιες εξετάσεις που χιλιάδες νέοι θα δώσουν μία μάχη για μία θέση σε μία ανώτατη Σχολή, προσπαθώντας έτσι να εκπληρώσουν όνειρα ετών και προσδοκίες δικές τους αλλά και πολλές φορές των γονιών τους. Οι εξετάσεις αυτές έχουν φέρει πολλούς νέους μέχρι σήμερα στην πολυθρόνα του γραφείου μου για να μπορέσουν να διαχειριστούν όλο τους το στρες και το άγχος που βασανίζει τις εφηβικές καρδιές τους. Ας δούμε λοιπόν πως μπορούμε να διαχειριστούμε αυτό το άγχος των εξετάσεων και πως μπορούμε με κατάλληλη προετοιμασία να το προλάβουμε.

Άγχος

Τα κανονικά επίπεδα του στρες μπορούν να σας βοηθήσουν να εργαστείτε, να σκέφτεστε πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά και να βελτιώσετε την απόδοσή σας. Εάν όμως διαπιστώσετε ότι το άγχος σας είναι υπερβολικά εξουθενωτικό, η απόδοσή σας μπορεί να επηρεαστεί σοβαρά. Η συνειδητοποίηση του τι σας προκαλεί αυτό το άγχος θα σας  βοηθήσει στη μείωση του. Τότε θα μπορείτε να το διαχειριστείτε καλύτερα και να βοηθήσετε έτσι τον εαυτό σας να τα βγάλει πέρα. Μην ξεχνάτε πως οι περισσότεροι από εμάς υποφέρουν από άγχος όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με εξετάσεις και ειδικά κατά τη διάρκεια ή λίγο πριν από το χρόνο της εξέτασης. Όμως αυτό είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει:

• Οδυνηρό ύπνο και νύχτες που θα ξαγρυπνάτε.
• Ευερεθιστότητα ή νευρικότητα.
• Ανακατωσούρες στο  στομάχι.
• Κακή όρεξη ή ευχαρίστηση από τη λήψη σνακ.
• Τάση να πίνετε περισσότερο αλκοόλ, ή να καπνίζετε περισσότερο.

Αιτίες του άγχους

Αφιερώστε λοιπόν λίγο χρόνο για να προσδιορίσετε τι είναι αυτό που σας προκαλεί το πρόβλημα. Μόλις μάθετε τι προκαλεί το στρες, τότε μπορείτε να αρχίσετε να αναζητάτε λύσεις. Το άγχος σας μπορεί να συνδέεται με:

• Ότι είστε γενικά ένα άτομο αγχώδες, που γενικά ανησυχεί για τα περισσότερα πράγματα στη ζωή του.
• Ότι δεν έχετε κάνει επαρκή προετοιμασία.
• Μπορεί να είχατε μια κακή εμπειρία σε μια προηγούμενη εξέταση.
• Είσαι τελειομανής – με αποτέλεσμα οτιδήποτε λιγότερο από έναν βαθμό Άριστα είναι αποτυχία στη σκέψη σας.
• Δεν αισθάνεστε καλά ή είστε σε φαρμακευτική αγωγή (περίπτωση στην οποία θα πρέπει να έχετε μιλήσει με το γιατρό σας πριν τις εξετάσεις).

                                                                                                        

Πώς να μειώσετε το  άγχος

Το κλειδί για τη μείωση του άγχους είναι να ξεκινήσετε νωρίς την επανάληψη σας. Οι έξι εβδομάδες πρέπει να είναι αρκετές για ένα μαθητή, για τις εξετάσεις στο τέλος του έτους, ανάλογα με το πόσες έχετε και σε πιά τάξη βρίσκεστε στις σπουδές σας. Πάρτε αρκετό χρόνο για να είστε δίκαιοι με τον εαυτό σας. Θυμηθείτε ότι η επανάληψη είναι αυτό ακριβώς που λέει και η λέξη – ότι θα δείτε ξανά κάτι που ήδη έχετε μάθει για να φρεσκάρετε τις γνώσεις σας. Δεν πρόκειται για νέα δουλειά. Εάν έχετε εργαστεί με σταθερό ρυθμό καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους, η επανάληψη θα είναι σχετικά απλή. Εάν έχετε λιγότερες από έξι εβδομάδες για την επανάληψη της ύλης σας τότε θα πρέπει  να είστε ρεαλιστές για το τι μπορείτε να κάνετε. Για αρχή, χρειάζεται μόνο να γνωρίζετε ένα περιορισμένο ποσοστό της ύλης, γι 'αυτό συμβουλευτείτε τους δασκάλους σας που θα μπορούν να αναγνωρίσουν το ποιο είναι βασικό υλικό που πρέπει να γνωρίζετε. Εάν αισθάνεστε ότι το άγχος πρόκειται να επηρεάσει σοβαρά τις εξετάσεις σας ή να κάνει τη ζωή σας βασανιστική κατά την προετοιμασία για τις εξετάσεις, τότε πρέπει να κάνετε κάτι ι γι 'αυτό πριν αρχίσετε να το βιώνετε. Μιλήστε με έναν φίλο, έναν δάσκαλο ή δείτε έναν ψυχολόγο το συντομότερο δυνατόν. Δώστε στον εαυτό σας αρκετό χρόνο για να βρει μια λύση.

Ας δούμε λοιπόν πως θα διαχειριστείτε κάθε επίπεδο άγχους

1. Κανονικό άγχος.

Είστε αγχωμένος πριν από τις εξετάσεις και το στρες αυξάνεται καθώς πλησιάζει η μεγάλη μέρα, αλλά είναι πραγματικά διαχειρίσιμο όταν κάθεστε στο γραφείο σας  για να γράψετε τις απαντήσεις σας:

Σχεδιάστε την επανάληψη σας

• Αφήστε αρκετό χρόνο για επανάληψη.
• Ξεφυλλίστε  τις σημειώσεις, τις εκθέσεις και τις εργασίες σας και εστιάστε στο βασικό υλικό.
• Να είστε ενεργός: αναδιαρθρώστε και συμπτύξτε  τις σημειώσεις σας.
• Σχεδιάστε πιθανές απαντήσεις.
• Ψάξτε τις πιθανές ερωτήσεις που μπορείτε να περιμένετε στις εξετάσεις σας. Στο ίντερνετ υπάρχει αρκετό διαθέσιμο υλικό από προηγούμενες χρονιές με θέματα για όλες τις τάξεις από το δημοτικό μέχρι και τις πανελλήνιες.
• Ζητήστε βοήθεια και καθοδήγηση από τους δασκάλους σας αν δεν καταλαβαίνετε κάτι.
• Μην κάθεστε και διαβάζετε για μεγάλες περιόδους! Γρήγορα γίνεται βαρετό και η συγκέντρωσή σας θα αρχίσει να διασπάται.

Κάντε σωστά διαλείμματα

• Μελετώντας 24 ώρες το 24ωρο θα σας καταστρέψει πολύ πριν από την πραγματική εξέταση.
• Χωρίστε την ημέρα σε τρεις περιόδους των 150 λεπτών η κάθε μία και κάντε επανάληψη μόνο στις δύο από αυτές. Όταν δεν κάνετε επανάληψη, απομακρυνθείτε από το γραφείο σας.
• Σχεδιάστε μια μέρα την εβδομάδα που θα είστε εντελώς ελεύθερος από το διάβασμα.
• Διασκεδάστε την ημέρα σας αυτή με άλλες δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες  του σπιτιού είναι πραγματικά χρήσιμες για να ξεχαστείτε!
• Ακόμη και αν διαβάζετε, συνεχίστε  να κάνετε και μερικές από τις άλλες δραστηριότητές σας.
• Αποκτήστε την υποστήριξη των φίλων σας, της οικογένειάς σας ή αν είστε πιο μεγάλος/η του ή της φίλης σας.
• Να είστε άνετοι και να διατηρείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
• Αποφύγετε τυχόν ουσίες που υπόσχονται απεριόριστη ενέργεια! Υπάρχει συνήθως ένα μειονέκτημα και ο χρόνος επανάληψης δεν είναι καλός χρόνος για πειράματα.
• Ασκηθείτε τακτικά! Βρείτε κάτι που σας αρέσει (κολύμπι, τζόκινγκ, περπάτημα ή πεζοπορία κ.λπ.)
• Η Γιόγκα, το Tai Chi, ο διαλογισμός ή οι τεχνικές χαλάρωσης του νου και του σώματος είναι κάτι που αξίζει να το μάθετε για το χρόνο αυτό.
• Ο εγκέφαλός σας χρειάζεται ενέργεια και ξεκούραση. Τρώτε λοιπόν από λίγο και συχνά.
• Προτιμάτε ποιοτικά τρόφιμα, π.χ. Ψωμί ολικής άλεσης, ζυμαρικά, ξηρούς καρπούς, φρούτα και πολλά λαχανικά.
• Προτιμάτε ποιοτικά ροφήματα,  π.χ. Άφθονο νερό και πραγματικό χυμό φρούτων.
• Βεβαιωθείτε ότι έχετε χαλαρώσει μετά την επανάληψη σας για μερικές ώρες πριν πέσετε στο κρεβάτι σας για ύπνο.

2. Πανικός τη νύχτα πριν τις εξετάσεις.

Είστε χαλαροί κατά τη διάρκεια της περιόδου που κάνετε επανάληψη και ο πανικός αρχίζει το βράδυ πριν ή την ημέρα της εξέτασης, αλλά μπορείτε να το αντιμετωπίσετε μόλις βρεθείτε στην αίθουσα των εξετάσεων.

• Μάθετε εκ των προτέρων πώς να χαλαρώσετε. Τότε θα νιώσετε βέβαιοι ότι αν πανικοβληθείτε ή το μυαλό σας παραμείνει κενό, ότι θα μπορείτε να ξανααποκτήσετε τον έλεγχο.
• Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε το χιούμορ για να νικήσετε τις αρνητικές σκέψεις (σίγουρα θα αποτύχω, δεν έχω την παραμικρή ιδέα  τι είναι αυτό θα γράψη). Παρακολουθήστε μια καλή ταινία, διαβάστε ένα κόμικ ή ένα περιοδικό, ή θυμηθείτε τα αγαπημένα σας αστεία.
• Κάνετε το καλύτερο για να είστε καλά προετοιμασμένοι (βλ. Προηγούμενη ενότητα).
• Όσο αγχωμένοι και αν αισθάνεστε, προσπαθήστε να αποφύγετε να εργάζεστε πολύ κοντά στην ώρα της εξέτασης, όπως το προηγούμενο βράδυ  ή το πρωί πριν. Κάντε μια βόλτα, κάντε ένα μπάνιο, μιλήστε με κάποιον. Κάντε κάτι χαλαρωτικό!
• Φάτε κάτι, ακόμα κι αν αισθάνεστε άρρωστοι. Το ψωμί, τα κράκερ ή τα δημητριακά είναι πολύ καλά για να μειώσουν τυχόν συμπτώματα που προκαλεί το άγχος στην κοιλιά.
• Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε σε ποια αίθουσα  και πότε ακριβώς είναι η εξέταση. Προσπαθήστε να μην φτάσετε στην αίθουσα εξετάσεων πολύ νωρίς ή αργά. Το να βλέπετε και να μιλάτε με άλλους αγχωμένους  ανθρώπους θα αυξήσει μόνο το άγχος σας. Επίσης αν φτάσετε τελευταία στιγμή μπορεί επίσης να αυξήσει το άγχος σας!
• Έχετε τα πάντα έτοιμα να τα πάρετε μαζί σας. Αν επιτρέπεται αριθμομηχανή ελέγξετε αν σας χρειάζεται καινούργια μπαταρία!
• Έχετε μαζί σας μόνο ένα σημειωματάριο με λίγες βασικές σημειώσεις για να ρίξετε μια ματιά όσο περιμένετε να πάτε στην αίθουσα εξετάσεων. Αφήστε τα βιβλία και τις σημειώσεις στο σπίτι !

3. Πανικός κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Μόλις κάτσατε στην αίθουσα εξετάσεων και αισθάνεστε τον πανικό σας να αρχίζει να αναπτύσσεται.

• Καθήστε αναπαυτικά. Έχετε πάει στην τουαλέτα; Βεβαιωθείτε ότι δεν αισθάνεστε πολύ ζεστός ή πολύ κρύος. Χαλαρώστε τα ρούχα σας ώστε να μην σας πιέζουν ή σας ζεσταίνουν. Πάρτε λίγες βαθιές αναπνοές και βγάλτε τον αέρα από το στόμα σαν να αδειάζετε όλο σας το άγχος,  για να μειώσετε την ένταση. Καθίστε με τα μάτια σας κλειστά για λίγο. Στη συνέχεια και μόνο τότε, γυρίστε το χαρτί της εξέτασης.
• Οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται ένταση σε αυτό το σημείο. Όποια και αν είναι η κατάσταση της προετοιμασίας σας για αυτή την εξέταση, το καθήκον σας τώρα είναι να κάνετε το καλύτερο δυνατό.
• Πάρτε το χρόνο σας για να διαβάσετε προσεκτικά όλες τις ερωτήσεις και τις οδηγίες. Κάντε το τουλάχιστον δύο φορές, για να βεβαιωθείτε ότι έχετε μια σταθερή αντίληψη των ερωτήσεων.
• Επιλέξτε τις ερωτήσεις που σχετίζονται καλά με την επανάληψη σας. Μη βιαστείτε για τίποτα. Το να δώσετε στον εαυτό σας επαρκή χρόνο σε αυτό το σημείο θα σας αποζημιώσει σε μεγάλο βαθμό. Εάν δεν μπορείτε να αποφασίσετε ποιες ερωτήσεις θα απαντήσετε, διαλέξτε εκείνες που μπορείτε να απαντήσετε και επιστρέψετε αργότερα στις άλλες.
• Σχεδιάστε τις απαντήσεις σας. Αυτό είναι πραγματικά σημαντικό! Τα πέντε λεπτά που θα χαλάσετε για να σχεδιάσετε και να γράψετε δύο πρόχειρες σημειώσεις θα βοηθήσουν τις σκέψεις σας να ρέουν στη συνέχεια με ταχύτητα.
• Κάνετε ό, τι καλύτερο μπορείτε για να αγνοήσετε όλους τους άλλους ενώ βρίσκεστε στην φάση που σχεδιάζετε το πλάνο για τις απαντήσεις σας. Δεν είναι εύκολο, αλλά βοηθά.
• Θέλετε να απαντήσετε πρώτα στην "δύσκολη" ή στην "εύκολη"  ερώτηση; Απαντώντας στην  πιο εύκολη ερώτηση στην αρχή μπορεί να σας ενισχύσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό σας και να σας χαλαρώσει. Αντιμετωπίζοντας μια πιο δύσκολη ερώτηση, ενώ εξακολουθείτε να είστε σε εγρήγορση μπορεί να είναι καλύτερο για σας.
• Διαχειριστείτε το χρόνο σας. Παρακολουθήστε το χρόνο, ώστε να έχετε αρκετό χρόνο για την τελική σας απάντηση. Αν δεν έχετε αρκετό χρόνο, κάντε μια απάντηση σκελετού στη μορφή σημείωσης. Τουλάχιστον έτσι θα έχετε βάλει κάτι στο γραπτό σας!
• Προσέχετε τον εαυτό σας. Χρειάζεστε ένα σνακ; Παίρνετε αρκετό φρέσκο ​​αέρα; Μήπως αισθάνεστε άβολα;
• Αποφύγετε την τελειομανία. Είναι καλό να ελέγχεις την ορθογραφία και τη στίξη, αλλά κανείς δεν περιμένει μόνο εμφάνιση αλλά περιεχόμενο…
• Εάν ο πανικός σας επιδεινωθεί:
•  σταματήστε, βάλτε κάτω το στυλό σας και χαλαρώστε. Αναπνεύστε αργά. Κλείστε τα μάτια σας για λίγα λεπτά. Εάν βοηθάει, βάλτε το κεφάλι σας στο θρανίο. Κουνήστε τα χέρια σας. Μετακινήστε το κεφάλι σας αργά από τη μια πλευρά στην άλλη για να ανακουφίσετε την ένταση. Πείτε κάτι θετικό και ενθαρρυντικό για τον εαυτό σας. Φανταστείτε τον εαυτό σας κάπου αλλού (όπου αισθάνεστε χαρούμενοι και χαλαροί).
• Εάν αισθανθείτε αδιαθεσία, ρωτήστε τον επιβλέποντα εάν μπορείτε να βγείτε από την αίθουσα για λίγο. Το να πάρετε μερικές βαθιές αναπνοές με καθαρό αέρα ή να πιείτε λίγο νερό μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεστε για να ηρεμήσετε.

Βιβλιογραφία

Catherine McPhail (2003) The Counselling Service, The University of Dundee. http://www.ucl.ac.uk/student-psychological-services/other-resources/ExamAnxiety