Ψυχολογική και Εγκληματολογική Ανάλυση Περίπτωσης Μητροκτονίας από Νεαρό Ενήλικο

Αρθρογραφεί ο Κλινικός Ψυχολόγος Υγείας 

Δρ. Λυράκος Γεώργιος Διδάκτωρ Ιατρικής Αθηνών

Εισαγωγή

Η μητροκτονία, δηλαδή η ανθρωποκτονία της μητέρας από τον γιο της, αποτελεί σπάνιο αλλά εξαιρετικά σύνθετο εγκληματολογικό φαινόμενο, που συγκεντρώνει ποικίλες ψυχολογικές, κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις. Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στην ανάλυση μιας πραγματικής υπόθεσης που συνέβη στην Ελλάδα το 2025 και αφορά τον 21χρονο δράστη, ο οποίος, μετά από λογομαχία με τη μητέρα του, τη δολοφόνησε με πολλαπλά χτυπήματα μαχαιριού και στη συνέχεια επιχείρησε να αποκρύψει το πτώμα στη Λάρισα. Ο στόχος της είναι να κατανοήσουμε ότι πριν αρχίσουμε να βγαίνουμε στα κανάλια και να λέμε έτσι διαγνώσεις του αέρα, θα πρέπει πριν να έχουμε κάνει μια ολόκληρη διαδικασία που λέγεται case formulation, και βασίζεται στη συλλογή στοιχείων μέσα από τις καταθέσεις μαρτύρων και τα στοιχεία που μπορούμε να συλλέξουμε από τον τύπο αλλά και μια πλήρη μελέτη της βιβλιογραφίας τόσο στο κομμάτι της ψυχοπαθολογίας όσο και της εγκληματολογίας. Πάμε λοιπόν να  δούμε μαζί τι μπορούμε να συμπεράνουμε από τα όσο διαδραματίστηκαν στη Λάρισα αυτές τις μέρες.

1. Προφίλ Δράστη και Θύματος
Μέσα από τις πληροφορίες που συλλέγουμε από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, ο  δράστης είναι 21 ετών, άνεργος, χωρίς ιστορικό παραβατικότητας, που ζούσε με τη μητέρα του, η οποία ήταν διαζευγμένη και εργαζόταν περιστασιακά για την επιβίωση της οικογένειας. Από όλα τα δημοσιεύματα φαίνεται ότι οι μεταξύ τους σχέσεις ήταν συγκρουσιακές, με συχνές εντάσεις, κυρίως για οικονομικά ζητήματα και ζητήματα ανεργίας του νεαρού. Το θύμα είχε πρόσφατα μετακομίσει με τον γιο της σε νέο σπίτι, τρεις μήνες πριν το έγκλημα. (Σταματοπούλου, 2025; Newsroom, 2025)

2. Το Εγκληματικό Γεγονός
Σύμφωνα με τα ευρήματα των Αρχών και τη μαρτυρία του ξαδέρφου του δράστη, το έγκλημα τελέστηκε τις πρώτες πρωινές ώρες. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ακολούθησε διαπληκτισμός, κατά τον οποίο ο 21χρονος επιτέθηκε με μαχαίρι, προκαλώντας στον θάνατο της μητέρας του με περίπου 25 μαχαιριές. Μετά την πράξη, καθάρισε το χώρο και τηλεφώνησε στον ξάδερφό του, προφασιζόμενος ότι ήθελε βοήθεια για να απομακρύνουν "ένα χαλί που δεν άρεσε στη μητέρα του". Το πτώμα ήταν τυλιγμένο σε πάπλωμα, και η προσπάθεια απόκρυψής του ματαιώθηκε όταν γείτονες αντιλήφθηκαν τη σκηνή, άρχισαν να ρωτούν τι κάνουν εκεί οι δράστες και ειδοποίησαν την Αστυνομία. (Protothema. 2025)

3. Ψυχοπαθολογικά Χαρακτηριστικά και Ερμηνεία

3.1 Αντικοινωνικά και Ψυχοπαθητικά Στοιχεία
Η ψυχραιμία του δράστη, η ψευδής αιτιολόγηση των αιματηρών σημαδιών (ως "κόκκινη μπογιά") και η χρήση απειλών προς τον ξάδερφό του, συνθέτουν προφίλ με έντονα αντικοινωνικά χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με τον Hare (2003), άτομα με ψυχοπαθητική δομή εμφανίζουν χαμηλή συναισθηματική αντιδραστικότητα, έλλειψη ενσυναίσθησης και ψεύδη για προσωπικό όφελος. Η απουσία μεταμέλειας και η ψυχρότητα του δράστη μετά τη μητροκτονία ενισχύει την υπόθεση περί παρουσίας ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών. Η διεθνής βιβλιογραφία υποστηρίζει ότι άτομα με ψυχοπαθητική προσωπικότητα εμφανίζουν συναισθηματική αποκοπή και έλλειψη ηθικής εναισθησίας (Cleckley, 1988· Hare, 2003), γεγονός που μπορεί να εξηγήσει την αδυναμία του δράστη να βιώσει ενοχή ή λύπη για την πράξη του σύμφωνα πάντα με την κατάθεση που δημοσιεύεται σχετικά με όσα δήλωσε ο ξάδελφος του (Meloy, 2000; Blair, 2007).

3.2 Δυϊκή Σχέση Εξάρτησης και Οργής
Η σχέση του δράστη με τη μητέρα του φανερώνει έντονη εξάρτηση αλλά και επιθετικότητα, όπως αναφέρεται σε μοντέλα μητροκτονίας που αναλύουν την ύπαρξη μακροχρόνιων συγκρούσεων εντός της οικογένειας (Heide, 2013). Η μητέρα του τον πίεζε να βρει εργασία, κάτι που πιθανώς ενεργοποίησε συναισθήματα αποτυχίας, ματαίωσης και επιθετικότητας. Σύμφωνα με την Heide (2013), η μητροκτονία από ενήλικο γιο συχνά σχετίζεται με μια παθολογική, αμφιθυμική σχέση με τη μητέρα, περίπτωση στην οποία η εξάρτηση συμβιώνει με συναισθηματική αποξένωση, οργή και αποτυχία αυτονόμησης. Στις περιπτώσεις αυτές, η μητέρα συχνά ασκεί πίεση για αλλαγή της κατάστασης του νεαρού (π.χ. αναφέρεται ότι τον πίεζε να βρει εργασία), γεγονός που βιώνεται από τον δράστη ως απόρριψη ή ταπείνωση, ενεργοποιώντας μια βίαιη απάντηση.

Από τα όσα γράφονται , η δυναμική της σχέσης του δράστη με τη μητέρα του φαίνεται να ήταν δυσλειτουργική. Αναφορές σε χρόνια εντάσεις, συναισθηματική αποστασιοποίηση και η δήλωσή του ότι τον «μισούσε», ενισχύουν την υπόθεση μιας παθολογικής σχέσης προσκόλλησης. Σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης του Bowlby (1980), η αποτυχημένη ασφαλής προσκόλληση κατά την παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες ρύθμισης συναισθημάτων, επιθετικότητα και φοβίες εγκατάλειψης, οι οποίες ενδέχεται να ενεργοποιηθούν σε καταστάσεις πίεσης.

Επίσης, όπως παρατηρούν οι Canter και Youngs (2009), πολλές φορές τα εγκλήματα που διαπράττονται μέσα σε οικογενειακό περιβάλλον, ιδιαίτερα από ενήλικες σε βάρος των γονέων τους, σχετίζονται με μακροχρόνιες ενδοοικογενειακές συγκρούσεις και ψυχική εξάρτηση από τον γονέα.

Στην περίπτωση αυτή, η έντονη πίεση που δέχτηκε ο δράστης από τη μητέρα του, καθώς και η αίσθηση αποτυχίας λόγω της ανεργίας του, ενδέχεται να ενεργοποίησαν συναισθήματα θυμού και οργής. Η μητέρα του, η οποία φαινόταν να είναι η κύρια οικονομική στήριξη της οικογένειας, τον πίεζε να βρει δουλειά και να αναλάβει περισσότερες ευθύνες. Αυτές οι συγκρούσεις ενδεχομένως να έφεραν τον 21χρονο κοντά στο σημείο της έκρηξης, με το έγκλημα να συνδέεται με τη συναισθηματική φόρτιση και την ψυχολογική πίεση που ένιωθε.

3.3 Έλλειψη Συναισθηματικής Επεξεργασίας
Ο δράστης δεν εμφανίζει τύψεις ή σημάδια μεταμέλειας ούτε πριν ούτε μετά την πράξη, κάτι που πιθανώς συνδέεται με διαταραχή προσωπικότητας ή σοβαρό κενό εναισθησίας (emotional detachment), στοιχείο που συναντάται συχνά σε περιπτώσεις οργανωμένου εγκλήματος κατά οικείου προσώπου (Meloy, 2000).

Σύμφωνα με τον Meloy (2000), η ψυχοπαθητική δομή προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από συναισθηματική απάθεια, εργαλειακή χρήση των άλλων και αποτυχία εναισθητικής σύνδεσης με τις πράξεις του δράστη. Το συναισθηματικό κενό που παρουσιάζουν τα άτομα αυτά εξηγεί την έλλειψη τύψεων ή μεταμέλειας, καθώς και τη χρήση ψεύδους για την αποφυγή ευθύνης. Στην περίπτωση του δράστη, η ψυχρότητα με την οποία περιέγραψε τον φόνο, η απειλή προς τον ξάδερφο (που καταθέτει σύμφωνα με τα δημοσιεύματα ότι «αν δεν με βοηθήσεις θα μπλέξω και σένα»)και η απόπειρα απόκρυψης καταδεικνύουν την απουσία εσωτερικής ηθικής σύγκρουσης, όπως περιγράφεται στο μοντέλο του Meloy.

4. Μετα-εγκληματική Συμπεριφορά και Εγκληματική Οργάνωση

Η μετα-εγκληματική συμπεριφορά του δράστη μπορεί να αποκαλύψει πολλά για την προσωπικότητα και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του. Σύμφωνα με τους Canter και Youngs (2009), η συμπεριφορά του δράστη μετά την τέλεση του εγκλήματος αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την κατανόηση των εσωτερικών του κινήτρων και της ψυχικής του κατάστασης. Ο τρόπος με τον οποίο ο δράστης χειρίζεται τη σκηνή του εγκλήματος και τις συνέπειες της πράξης του μπορεί να καταδείξει εάν το έγκλημα ήταν προϊόν ψυχολογικής έκρηξης ή οργανωμένης δράσης.

Στην περίπτωση του 21χρονου δράστη, η απόπειρα να αποκρύψει το έγκλημα αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την κατηγοριοποίηση της πράξης του ως οργανωμένο έγκλημα (organized crime). Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις καταγραφές, ο δράστης δεν αντέδρασε με πανικό, αλλά αντέστρεψε την κατάσταση με ψυχραιμία, καθαρίζοντας το χώρο και δημιουργώντας μια ψευδή ιστορία για να δικαιολογήσει την παρουσία του ξαδέρφου του στο σπίτι. Η επιθυμία του να "ξεφορτωθεί" το πτώμα με την πρόφαση ενός χαλιού και η επόμενη προσπάθεια να το κρύψει αποκαλύπτουν έναν καλά σχεδιασμένο και υπολογισμένο χειρισμό της κατάστασης. Αυτή η μετα-εγκληματική στρατηγική αποδεικνύει έναν σχεδόν υπολογιστικό χαρακτήρα του δράστη, που φαίνεται να ελέγχει τις συνέπειες της πράξης του και να προσπαθεί να αποτρέψει τη σύλληψη.

Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα, οι Canter και Youngs (2009) αναφέρουν ότι τέτοιες πράξεις απόκρυψης ή συγκάλυψης, που συνδυάζονται με οργανωμένη σκέψη και δράση, συνήθως συνδέονται με εγκλήματα που διαπράττονται από άτομα με ψυχολογικά χαρακτηριστικά ψυχραιμίας και ελεγχόμενου θυμού. Ο δράστης φαίνεται να ελέγχει τη συναισθηματική του αντίδραση και να οργανώνει τη διαδικασία απόκρυψης του εγκλήματος, ενδεικτικό μιας προμελετημένης προσέγγισης. Η έλλειψη πανικού ή συναισθηματικής αντίδρασης μετά την πράξη είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό που συνδέεται με τους οργανωμένους εγκληματίες.

Αυτός ο τύπος εγκλήματος, στον οποίο υπάρχει μια οργανωμένη δράση μετά την τέλεση της πράξης, συνήθως ορίζεται ως instrumental homicide (εργαλειακή ανθρωποκτονία). Σε αντίθεση με τις αυθόρμητες ανθρωποκτονίες που προκύπτουν από συναισθηματική έξαρση, οι instrumental homicides είναι εγκλήματα που διαπράττονται με σκοπό την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων, χωρίς η πράξη να είναι αποτέλεσμα μιας ανεξέλεγκτης συναισθηματικής κρίσης.

5. Ψυχοπαθολογικά Χαρακτηριστικά του Δράστη

Η ψυχραιμία που επέδειξε ο δράστης κατά τη διάρκεια του εγκλήματος και μετά την πράξη, καθώς και η έλλειψη μεταμέλειας ή τύψεων, σύμφωνα πάντα με όσα καταγράφονται στον τύπο,  ενδέχεται να καταδεικνύουν ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά. Ο δράστης δεν φάνηκε να νιώθει φόβο για τις συνέπειες του εγκλήματος και δεν έδειξε κανένα σημάδι συναισθηματικής αντίδρασης κατά την πράξη. Η ψυχραιμία του και η οργανωμένη συμπεριφορά του, καθώς και η προθυμία του να απειλήσει τον ξάδερφό του με εμπλοκή στην υπόθεση, είναι ενδεικτικά σημεία ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών, τα οποία συνδέονται με ψυχική αποκοπή (emotional detachment) και έλλειψη ενσυναίσθησης.

Αυτό το χαρακτηριστικό, το οποίο αναγνωρίζεται σε εγκληματίες με διαταραχή προσωπικότητας τύπου αντικοινωνικής προσωπικότητας (APD) ή ψυχοπάθειας, υποδηλώνει ότι ο δράστης μπορεί να μην έχει την ικανότητα να επεξεργάζεται τα συναισθηματικά ή ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από την ανθρωποκτονία. Συνεπώς, η ψυχική αποκοπή από τα συναισθήματα και η έλλειψη μεταμέλειας είναι χαρακτηριστικά που ενισχύουν τη διαπίστωση ότι το έγκλημα δεν ήταν απλώς αποτέλεσμα μιας στιγμιαίας συναισθηματικής έκρηξης, αλλά μάλλον προϊόν μιας προμελετημένης και συνειδητής ενέργειας.

Συζήτηση και Συμπεράσματα

Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε μια σπάνια και εξαιρετικά σοβαρή μορφή εγκλήματος, τη μητροκτονία, μελέτη του εγκλήματος που διαπράχθηκε από έναν 21χρονο άνδρα, ο οποίος σκότωσε τη μητέρα του κατά τη διάρκεια ενός διαπληκτισμού. Η ανάλυση της υπόθεσης αυτής προσφέρει χρήσιμα ψυχολογικά και εγκληματολογικά ευρήματα που φωτίζουν την ψυχολογία του δράστη, τις οικογενειακές δυναμικές και τις ψυχοπαθολογικές καταστάσεις που ενδέχεται να συντελέσουν στη διαπραγμάτευση τέτοιων ακραίων εγκλημάτων βασιζόμενη στα όσα έχουν μέχρι σήμερα 14/05/2025 που γράφεται η μελέτη έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο και τα οποία φαίνονται στις παραπομπές.

Τα συμπεράσματα στα οποία μπορούμε να καταλήξουμε από τα όσα καταγράφηκαν και αναλύθηκαν με βάση τη βιβλιογραφία είναι τα παρακάτω:

1. Ψυχοπαθολογικά Χαρακτηριστικά του Δράστη

Η συμπεριφορά του δράστη, όπως προκύπτει από τα γεγονότα της υπόθεσης, υποδηλώνει την παρουσία ψυχοπαθολογικών χαρακτηριστικών, όπως η έλλειψη ενσυναίσθησης, η συναισθηματική αποκοπή και η ψυχραιμία κατά την εκτέλεση του εγκλήματος. Ο δράστης δεν εκδήλωσε τα αναμενόμενα σημάδια τύψεων ή μεταμέλειας, ενώ, αν και το έγκλημα ήταν εξαιρετικά βίαιο και συναισθηματικά φορτισμένο, η προσπάθεια συγκάλυψης δείχνει μια ψυχρή προσέγγιση με στόχο την αποφυγή της σύλληψης. Αυτά τα χαρακτηριστικά συνάδουν με την κατηγορία των ατόμων που έχουν διαταραχή προσωπικότητας, ειδικότερα με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά (Hare, 2003). Αυτός ο τύπος εγκλήματος χαρακτηρίζεται από την αποστασιοποίηση του δράστη από τα συναισθηματικά αποτελέσματα των πράξεων του, γεγονός που υποδηλώνει την  έλλειψη συναισθηματικής επεξεργασίας και την έλλειψη ενσυναίσθησης για το θύμα, το οποίο είναι σε αυτήν την περίπτωση η ίδια του η μητέρα. Να τονίσουμε εδώ, ότι η συναισθηματική αποκοπή του δράστη είναι χαρακτηριστική των ψυχοπαθητικών ατόμων που δεν εκδηλώνουν φυσιολογικές αντιδράσεις συναισθημάτων, όπως είναι η λύπη, η μετάνοια ή η ενοχή. Η απουσία μεταμέλειας και η ψυχρότητα του δράστη μετά τη μητροκτονία ενισχύει την υπόθεση περί παρουσίας ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών. Η διεθνής βιβλιογραφία υποστηρίζει ότι άτομα με ψυχοπαθητική προσωπικότητα εμφανίζουν συναισθηματική αποκοπή και έλλειψη ηθικής εναισθησίας (Cleckley, 1988· Hare, 2003), γεγονός που μπορεί να εξηγήσει την αδυναμία του δράστη να βιώσει ενοχή ή λύπη για την πράξη του (Meloy, 2000; Blair, 2007).

2. Σχέση Εξάρτησης και Οργής

Η ανάλυση της σχέσης μεταξύ δράστη και θύματος δείχνει ένα σύμπλεγμα συναισθηματικής εξάρτησης και οργής, χαρακτηριστικό πολλών υποθέσεων μητροκτονίας. Η συγκρουσιακή και πιεστική οικογενειακή δυναμική ενδεχομένως να αποτέλεσε τον καταλύτη για την ακραία πράξη του δράστη. Η πίεση που ένιωθε από τη μητέρα του να βρει εργασία και η αίσθηση αποτυχίας του ίσως να τον ώθησαν σε μια έντονη συναισθηματική αντίδραση, η οποία εξελίχθηκε σε έγκλημα. Οι συνεχείς συγκρούσεις για θέματα ανεργίας και οικονομικής αστάθειας ενδέχεται να είχαν συσσωρεύσει θυμό και άγχη, τα οποία ο δράστης δεν κατάφερε να διαχειριστεί.

Αυτό το χαρακτηριστικό είναι κοινό σε πολλούς δράστες μητροκτονίας, οι οποίοι συχνά εξαρτώνται συναισθηματικά από τους γονείς τους, ενώ ταυτόχρονα αισθάνονται θυμό και απογοήτευση από τις προσδοκίες ή τις πιέσεις που τους ασκούν. Η έλλειψη συναισθηματικής ενηλικίωσης και η αδυναμία διαχείρισης των συναισθημάτων τους μπορεί να οδηγήσουν σε εκρηκτικές αντιδράσεις, όπως αυτή της μητροκτονίας (Heide, 2013).

3. Μεταεγκληματική Συμπεριφορά και Οργάνωση

Η μεταεγκληματική συμπεριφορά του δράστη, η οποία περιλάμβανε τον καθαρισμό του χώρου και την απόπειρα συγκάλυψης του εγκλήματος, αποδεικνύει την οργανωμένη σκέψη και την προμελετημένη δράση του. Παρά την έντονη συναισθηματική φόρτιση της πράξης, η ψυχραιμία του δράστη στην απόκρυψη των στοιχείων του εγκλήματος υποδεικνύει μια ψυχρή και υπολογιστική προσέγγιση, χαρακτηριστική των instrumental homicides (Canter & Youngs, 2009). Αυτός ο τύπος εγκλήματος διαπράττεται από άτομα που λειτουργούν με λογική και σκοπό, σε αντίθεση με αυθόρμητα εγκλήματα που προκύπτουν από ακραία συναισθηματική φόρτιση ή παρορμητική αντίδραση.

Η οργανωμένη συμπεριφορά μετά την πράξη υποδηλώνει ότι ο δράστης είχε αναπτύξει μια στρατηγική για να αποφύγει τη σύλληψη και να διατηρήσει την εικόνα της κανονικότητας, κάτι που αποκαλύπτει την ικανότητά του να ελέγχει τις συνέπειες των πράξεών του.

4. Οικογενειακή Δυσλειτουργία και Συνεπαγωγές

Η μελέτη της οικογενειακής δυναμικής και της αλληλεπίδρασης μεταξύ δράστη και θύματος αναδεικνύει τη σημασία των οικογενειακών σχέσεων στη διαμόρφωση της ψυχολογίας του δράστη. Στην περίπτωση αυτή, η οικογενειακή πίεση, η ψυχολογική εξάρτηση και οι αδιάκοπες συγκρούσεις φαίνεται να οδήγησαν στη δημιουργία ενός εκρηκτικού περιβάλλοντος που ευνόησε την εκδήλωση ακραίων συμπεριφορών. Η μητροκτονία, ως ένα εξαιρετικά σοβαρό και ακραίο έγκλημα, αναδεικνύει τη σημασία της πρώιμης διάγνωσης οικογενειακών και ψυχολογικών δυσλειτουργιών σε νέους ενήλικες, ιδιαίτερα σε περιβάλλοντα που χαρακτηρίζονται από ανεργία, οικονομική πίεση και έλλειψη υποστήριξης.

Η μελέτη καταδεικνύει την ανάγκη για πρώιμη ψυχιατρική παρέμβαση και υποστήριξη σε οικογένειες με έντονα διαταραγμένες σχέσεις και συναισθηματική ένταση, προκειμένου να προληφθούν τέτοια τραγικά συμβάντα.

Take away message

Η ανάλυση της υπόθεσης μητροκτονίας από τον 21χρονο δράστη αποκαλύπτει σύνθετους ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες που συνέβαλαν στην τέλεση του εγκλήματος. Η ψυχραιμία του δράστη, η απόπειρα συγκάλυψης και η οικογενειακή εξάρτηση από τη μητέρα του υποδηλώνουν την παρουσία ψυχοπαθολογικών χαρακτηριστικών και προβλημάτων ταυτότητας. Η μελέτη καταδεικνύει την ανάγκη για ενίσχυση των ψυχολογικών υπηρεσιών και τη σημασία της έγκαιρης ανίχνευσης των οικογενειακών συγκρούσεων και ψυχολογικών προβλημάτων στους νέους ενήλικες, καθώς αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε ακραίες εγκληματικές πράξεις όπως η μητροκτονία. Τα υπόλοιπα είναι στο χέρι της Ελληνικής δικαιοσύνης, όπως και η αξιολόγηση του δράστη η οποία θα πρέπει να πραγματοποιηθεί με βάση τη χρήση σταθμισμένων και έγκυρων ψυχομετρικών εργαλείων που θα χρησιμοποιήσουν σοι συνάδελφοι πραγματογνώμονες που θα οριστούν από τη δικαιοσύνη.

 Βιβλιογραφία

·        American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.).

·        Blair, R. J. R. (2007). The amygdala and ventromedial prefrontal cortex in morality and psychopathy. Trends in Cognitive Sciences, 11(9), 387–392. https://doi.org/10.1016/j.tics.2007.07.003

·        Canter, D., & Youngs, D. (2009). Investigative Psychology: Offender Profiling and the Analysis of Criminal Action. Wiley.

·        Cleckley, H. (1988). The mask of sanity: An attempt to clarify some issues about the so-called psychopathic personality (5th ed.). Mosby.

·        Hare, R. D. (2003). Without Conscience: The Disturbing World of the Psychopaths Among Us. Guilford Press.

·        Heide, K. M. (2013). Understanding Parricide: When Sons and Daughters Kill Parents. Oxford University Press.

·        Hillbrand, M., Alexander, M. J., & Young, J. L. (1999). Parricide: Characteristics of sons and daughters who kill their parents. International Journal of Law and Psychiatry, 22(3), 269–279.

·        Kernberg, O. F. (2005). Aggressivity, Narcissism, and Self-Destructiveness in the Psychotherapeutic Relationship. Yale University Press.

·        Meloy, J. R. (2000). The Psychopathic Mind: Origins, Dynamics, and Treatment. Jason Aronson.

·        Patrick, C. J., Fowles, D. C., & Krueger, R. F. (2009). Triarchic conceptualization of psychopathy: Developmental origins of disinhibition, boldness, and meanness. Development and Psychopathology, 21(3), 913–938. https://doi.org/10.1017/S0954579409000492

·        Protothema. (2025, May 14). Δολοφονία στη Λάρισα: «Απειλήσε τον αδελφό μου ότι θα τον δει», λέει ο αδελφός του 22χρονου. Πρωτοθέμα. https://www.protothema.gr/greece/article/1639004/dolofonia-sti-larisa-apeilise-ton-aderfo-mou-oti-tha-ton-blexei-leei-o-aderfos-tou-22hronou/AMP/

·        Σταματοπούλου, Α. (2025, 13 Μαΐου). Μητροκτονία στη Λάρισα: Η κατάθεση του δράστη και το τηλεφώνημα στον ξάδελφό του. Η Καθημερινή. https://www.kathimerini.gr/society/astynomiko/563609122/mitroktonia-sti-larisa-i-katathesi-toy-drasti-kai-to-tilefonima-ston-xadelfo-toy/

·        Newsroom. (2025, 13 Μαΐου). Μητροκτονία στη Λάρισα: Ο 21χρονος έψαχνε για ώρες πού θα κρύψει το πτώμα της μητέρας του. Το Βήμα. https://www.tovima.gr/2025/05/13/society/mitroktonia-sti-larisa-o-21xronos-epsaxne-gia-ores-pou-tha-krypsei-to-ptoma-tis-miteras-tou/

·         

Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για τις σεξουαλικές διαταραχές και τις παραφιλίες

 Αρθρογραφεί ο Δρ. Γεώργιος Λυράκος 

κλινικός Ψυχολόγος Υγείας -CBT Ψυχοθεραπευτής 

Διαβάζοντας τα όσο συμβαίνουν τις τελευταίες μέρες με τον πατέρα αστυνομικό που επί χρόνια ασελγούσε με τη σύντροφο του στα τέσσερα από τα πέντε παιδιά τους θα ασχοληθούμε σήμερα με το θέμα των παραφιλιών.

Υπάρχουν 8 συγκεκριμένες διαταραχές στις παραφιλίες, αλλά οτιδήποτε μπορεί να θεωρηθεί παραφιλία εάν τ άτομο βιώνει δυσφορία λόγο των προτιμήσεων του, η οποία δεν προκύπτει αποκλειστικά λόγω έλλειψης κοινωνικής αποδοχής, ή υπάρχουν σεξουαλικές επιθυμίες ή συμπεριφορές οι οποίες περιλαμβάνουν την ψυχολογική δυσφορία, τραυματισμό ή θάνατο ενός άλλου ατόμου, ή συμπεριφορές που περιλαμβάνουν πρόσωπα χωρίς συναίνεση ή χωρίς τη
ν δυνατότητα νομικά να παρέχουν συναίνεση.

Σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά κριτήρια όπως αυτά καταγράφονται στο διαγνωστικό εγχειρίδιο των ψυχιατρικών διαταραχών, τα κύρια χαρακτηριστικά των παραφιλικών διαταραχών στο DSM-5, ανά διαταραχή είναι τα εξής:

1. Επιδειξιμανία: (Exhibitionistic Disorder)

• Χαρακτηρίζεται από έντονη σεξουαλική διέγερση μέσω έκθεσης των γεννητικών οργάνων σε ανυποψίαστα άτομα.
• Προκαλεί δυσφορία ή βλάβη είτε στο άτομο είτε σε άλλους.

2. Φετιχιστική Διαταραχή (Fetishistic Disorder)

• Έντονη σεξουαλική διέγερση από μη ζωντανά αντικείμενα ή συγκεκριμένα μέρη του σώματος που δεν είναι γεννητικά.
• Προϋποθέτει κλινικά σημαντική δυσφορία ή δυσλειτουργία.

3. Εφαψιμανία (Frotteuristic Disorder)

• Σεξουαλική διέγερση από το τρίψιμο ή την επαφή με μη συναινετικά άτομα.
• Μπορεί να περιλαμβάνει συμπεριφορές σε δημόσιους χώρους όπως μέσα μαζικής μεταφοράς.

4. Παιδοφιλική Διαταραχή (Pedophilic Disorder)

• Επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές φαντασιώσεις ή επιθυμίες που αφορούν σεξουαλική δραστηριότητα με προεφηβικά παιδιά.
• Απαιτείται το άτομο να είναι τουλάχιστον 16 ετών και τουλάχιστον 5 χρόνια μεγαλύτερο από το παιδί.

5. Μαζοχιστική Διαταραχή (Sexual Masochism Disorder)

• Έντονη σεξουαλική διέγερση από το να υφίσταται ταπείνωση, πόνο ή υποταγή.
• Προκαλεί δυσφορία ή παρεμβαίνει στην καθημερινή λειτουργία.

6. Σαδιστική Διαταραχή (Sexual Sadism Disorder)

• Σεξουαλική διέγερση από τη σωματική ή ψυχολογική ταλαιπωρία των άλλων.
• Περιλαμβάνει φαντασιώσεις, παρορμήσεις ή συμπεριφορές που προκαλούν βλάβη σε άλλους.

7. Διαταραχή Τρανσβεστισμού (Transvestic Disorder)

• Σεξουαλική διέγερση από τη μεταμφίεση σε ρούχα του αντίθετου φύλου.
• Το DSM-5 αφαιρεί τον περιορισμό στους ετεροφυλόφιλους άνδρες και περιλαμβάνει γυναίκες και ομοφυλόφιλους άνδρες.

8. Διαταραχή ηδονοβλεψίας (Voyeuristic Disorder)

• Σεξουαλική διέγερση από την παρατήρηση ανυποψίαστων ατόμων που είναι γυμνά ή σεξουαλικά ενεργά.
• Απαιτεί το άτομο να είναι τουλάχιστον 18 ετών για διάγνωση.
• 
  
• 
  
  
  

Η διάγνωση απαιτεί όχι μόνο την παρουσία άτυπων σεξουαλικών ενδιαφερόντων, αλλά και την πρόκληση προσωπικής δυσφορίας ή την εμπλοκή μη συναινετικών ατόμων​(APA_DSM-5-Paraphilic-Di…).

Αυτό που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι συνεχώς αυτά τα δεδομένα που ορίζουν τα διαγνωστικά κριτήρια σε όλες τις διαταραχές στην ψυχιατρική εξελίσσονται και τροποποιούνται με αποτέλεσμα ο διαχωρισμός αυτός στο DSM-5 να έρχεται να αλλάξει όσα γνωρίζαμε από την προηγούμενη έκδοση του οδηγού το DSM-4.

Έτσι σύμφωνα με τις νεότερες εξελίξεις υπάρχουν αλλαγές στη διάγνωση των διαταραχών αυτών στα εξής σημεία:

1. Ορισμός και Διαχωρισμός: Το DSM-5 διαχωρίζει τις παραφιλίες από τις παραφιλικές διαταραχές. Παραφιλία είναι μια επίμονη, έντονη, άτυπη σεξουαλική διέγερση που δεν προκαλεί κατ' ανάγκη δυσφορία ή δυσλειτουργία. Αντίθετα, η παραφιλική διαταραχή συνδέεται με κλινικά σημαντική δυσφορία ή βλάβη.
2. Κριτήρια Διάγνωσης: Η διάγνωση βασίζεται σε δύο κριτήρια:
• Κριτήριο Α: Η ύπαρξη άτυπης σεξουαλικής διέγερσης που είναι επίμονη και έντονη.
• Κριτήριο Β: Προκαλεί δυσφορία, δυσλειτουργία ή περιλαμβάνει μη συναινετικά θύματα.
3. Νομικές και Δικανικές Επιπτώσεις: Οι αλλαγές στα κριτήρια έχουν σημαντικές συνέπειες σε νομικά πλαίσια, ειδικά για τη δίκη σεξουαλικών παραβατών και την επιβολή νόμων όπως ο νόμος Megan.
4. Απορριφθείσες Προτάσεις: Απορρίφθηκαν προτάσεις για τη συμπερίληψη νέων διαταραχών όπως η "παραφιλική καταναγκαστική διαταραχή" και η "υπερσεξουαλική διαταραχή".
5. Διάγνωση σε Απρόθυμα Άτομα: Το DSM-5 επιτρέπει τη διάγνωση σε άτομα που αρνούνται τη σεξουαλική τους παθολογία, στηριζόμενο σε αντικειμενικά δεδομένα όπως η ιστορία επαναλαμβανόμενων παραβατικών συμπεριφορών.
6. Προβλήματα και Προκλήσεις: Οι αλλαγές στα κριτήρια μπορεί να οδηγήσουν σε ψευδώς θετικές διαγνώσεις. Επιπλέον, η έννοια της "πλήρους ύφεσης" σε κλειστά περιβάλλοντα όπως οι φυλακές θεωρείται προβληματική.
7. Αποκλεισμός της Ηβηφιλίας: Παρά τις συζητήσεις, η ηβηφιλία δεν συμπεριλήφθηκε ως ξεχωριστή διαταραχή λόγω ανεπαρκούς εμπειρικής βάσης και φόβων για ψευδείς θετικές διαγνώσεις.

Έτσι για να μπει πλέον ή διάγνωση της διαταραχής παραφιλίας θα πρέπει να υφίστανται τα παρακάτω:

1. Κατηγορία Α

Σε μια περίοδο 6 μηνών, επαναλαμβανόμενη και έντονη σεξουαλική διέγερση από την εκάστοτε κατάσταση (π.χ. παρατήρηση ανυποψίαστου ατόμου στην Διαταραχή Ηδονοβλεψίας), η οποία εκδηλώνεται μέσω φαντασιώσεων, παρορμήσεων ή συμπεριφοράς.

Η κατηγορία Α συμβάλει στον εντοπισμό της ύπαρξης της παραφιλίας (σεξουαλική διέγερση μέσω μη-τυπικών καταστάσεων)

Αυτό από μόνο του δεν επαρκεί για την διάγνωση Διαταραχής Παραφιλίας. Πρέπει να υπάρχουν και κριτήρια Β.      

2. Κατηγορία Β

α. Το άτομο έχει εμπλακεί σε αυτή την συμπεριφορά με άτομο που δεν συναίνεσε, ή

β. Οι σεξουαλικές παρορμήσεις ή φαντασιώσεις προκαλούν σημαντική δυσφορία στο άτομο ή δυσλειτουργία σε σημαντικούς τομείς της ζωής (π.χ. κοινωνική ή εργασιακή λειτουργικότητα)

Το (α) είναι σχετικό μόνο στις περιπτώσεις παραφιλίας που αφορούν απουσία συναίνεσης

3. Κατηγορία C

[για Παιδοφιλική Διαταραχή]: Το άτομο που πάσχει είναι τουλάχιστον 16 ετών και είναι τουλάχιστον 5 χρόνια μεγαλύτερο από το παιδί.

Σημείωση: Δεν συμπεριλαμβάνονται περιπτώσεις ατόμων στην ύστερη εφηβεία που διατηρούν σταθερή ερωτική σχέση με άτομο 12 ή 13 χρονών.

 

Με βάση λοιπόν τα διαγνωστικά κριτήρια αυτά, ας δούμε αναλυτικά την  Παιδοφιλική Διαταραχή με βάση τα κριτήρια διάγνωσης, τα χαρακτηριστικά, τις επιπτώσεις και τις νομικές προεκτάσεις:

1. Διαγνωστικά Κριτήρια (DSM-5)

Η διάγνωση της παιδοφιλικής διαταραχής απαιτεί τα εξής:

• Κριτήριο Α: Επαναλαμβανόμενες, έντονες σεξουαλικές φαντασιώσεις, σεξουαλικές παρορμήσεις ή συμπεριφορές που αφορούν σεξουαλική δραστηριότητα με παιδιά σε προεφηβική ηλικία (συνήθως ηλικίας 13 ετών ή μικρότερα), για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών.
• Κριτήριο Β: Το άτομο είτε έχει δράσει σύμφωνα με αυτές τις παρορμήσεις είτε οι παρορμήσεις ή οι φαντασιώσεις του προκαλούν κλινικά σημαντική δυσφορία ή δυσλειτουργία σε κοινωνικό, επαγγελματικό ή άλλο σημαντικό τομέα λειτουργίας.
• Κριτήριο Γ: Το άτομο πρέπει να είναι τουλάχιστον 16 ετών και τουλάχιστον 5 χρόνια μεγαλύτερο από το παιδί που αποτελεί το αντικείμενο του ενδιαφέροντος του. Η διάγνωση δεν περιλαμβάνει άτομα σε προχωρημένη εφηβεία που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με συνομηλίκους.

---

2. Υποτύποι και Εξειδικεύσεις

• Αποκλειστικός τύπος: Το άτομο έλκεται μόνο από παιδιά.
• Μη αποκλειστικός τύπος: Το άτομο έλκεται τόσο από παιδιά όσο και από ενήλικες.

Πρόσθετες εξειδικεύσεις περιλαμβάνουν εάν το άτομο:

• Έλκεται από αγόρια, κορίτσια ή και τα δύο.
• Έχει περιορισμένο ενδιαφέρον σε αιμομικτικά πλαίσια (π.χ., οικογενειακό περιβάλλον).

3. Χαρακτηριστικά και Εκδηλώσεις

• Η παιδοφιλική διαταραχή μπορεί να εκδηλώνεται με φαντασιώσεις, παρορμήσεις ή/και συμπεριφορές προς ανήλικα άτομα.
• Μερικά άτομα μπορεί να περιορίζονται μόνο σε φαντασιώσεις, ενώ άλλα μπορεί να εμπλέκονται σε παράνομες πράξεις, όπως παιδική πορνογραφία ή σεξουαλική κακοποίηση.

4. Νομικές και Δικανικές Προεκτάσεις

Η παιδοφιλική διαταραχή έχει σημαντικές νομικές προεκτάσεις, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ποινικές κατηγορίες για σεξουαλικά εγκλήματα. Επιπλέον:

• Οι διαγνώσεις επηρεάζουν αποφάσεις για πολιτική δέσμευση, όπως στους νόμους για τους «σεξουαλικά βίαιους παραβάτες».
• Οι διαγνώσεις χρησιμοποιούνται σε υποθέσεις επιμέλειας παιδιών ή σεξουαλικής κακοποίησης.

5. Διαφορές από το DSM-IV

Το DSM-5 δεν αλλάζει τα διαγνωστικά κριτήρια από το DSM-IV-TR, αλλά τροποποιεί την ορολογία, μετονομάζοντας την κατηγορία από "Παιδοφιλία" σε "Παιδοφιλική Διαταραχή" για να συμβαδίζει με τις άλλες διαταραχές της κατηγορίας​(APA_DSM-5-Paraphilic-Di…).

---

6. Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

• Ψυχοθεραπεία: Περιλαμβάνει γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) για τη διαχείριση των παρορμήσεων.
• Φαρμακευτική αγωγή: Σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται αντιανδρογόνα για τη μείωση της σεξουαλικής διέγερσης.
• Υποστηρικτική θεραπεία: Ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων και ανάπτυξη στρατηγικών αποφυγής.

---

7. Κοινωνικές Επιπτώσεις και Στίγμα

• Η διάγνωση συνοδεύεται από έντονο κοινωνικό στίγμα λόγω της φύσης των συμπτωμάτων.
• Το DSM-5 επιδιώκει να διαχωρίσει την ύπαρξη άτυπων φαντασιώσεων από την ενεργή συμμετοχή σε εγκληματικές πράξεις.

---

Όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς, η παιδοφιλική διαταραχή παραμένει μια περίπλοκη διαγνωστική κατηγορία, με ισχυρές επιπτώσεις σε νομικό, κοινωνικό και ψυχιατρικό επίπεδο. Οι παρεμβάσεις πρέπει να στοχεύουν στη διαχείριση της διαταραχής με παράλληλη προστασία της κοινότητας, καθώς έχει σοβαρές νομικές και δικανικές προεκτάσεις λόγω της φύσης των σεξουαλικών φαντασιώσεων και πράξεων που τη χαρακτηρίζουν.

Ας δούμε όμως κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με τις νομικές συνέπειες και τις δικανικές εφαρμογές:

1. Νομική Κατηγοριοποίηση και Εφαρμογή Νόμων

• Σεξουαλικά Βίαιοι Παραβάτες (Sexually Violent Predator, SVP): Σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ και άλλες χώρες, άτομα με παιδοφιλική διαταραχή που έχουν διαπράξει σεξουαλικά εγκλήματα μπορεί να θεωρηθούν "σεξουαλικά βίαιοι παραβάτες". Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπόκεινται σε πολιτική δέσμευση ακόμη και μετά την έκτιση της ποινής τους.
• Ποινική Ευθύνη: Εγκλήματα όπως η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών ή η κατοχή και διάδοση παιδικής πορνογραφίας τιμωρούνται αυστηρά. Η διάγνωση της παιδοφιλικής διαταραχής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως απόδειξη σε δικαστικές υποθέσεις.

2. Χρήση σε Πολιτική Δέσμευση και Θεσμοθέτηση Νόμων

• Δικαιολογία για Παρατεταμένη Κράτηση: Σε πολλές περιπτώσεις, η διάγνωση παιδοφιλικής διαταραχής χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθεί η συνεχιζόμενη κράτηση ατόμων σε ψυχιατρικές εγκαταστάσεις μετά την έκτιση της ποινής τους, βάσει του κινδύνου επανάληψης των αδικημάτων.
• Νόμοι για την Προστασία της Κοινότητας: Νομοθεσίες όπως ο Νόμος Megan στις ΗΠΑ απαιτούν τη δημόσια κοινοποίηση στοιχείων για σεξουαλικούς παραβάτες, κάτι που επηρεάζει άμεσα τους διαγνωσμένους με παιδοφιλική διαταραχή.

3. Διαγνωστική Χρήση σε Δικαστικές Υποθέσεις

• Καθορισμός Επικινδυνότητας: Η διάγνωση χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση του κινδύνου επανάληψης σεξουαλικών εγκλημάτων. Η ύπαρξη της διαταραχής συνδέεται συχνά με αυξημένο κίνδυνο επανάληψης, επηρεάζοντας τη διάρκεια της ποινής ή την επιτήρηση τους μετά την αποφυλάκιση.
• Υποθέσεις Επιμέλειας Παιδιών: Σε υποθέσεις επιμέλειας, η διάγνωση παιδοφιλικής διαταραχής μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για το άτομο, καθώς θεωρείται ένδειξη ακαταλληλότητας για τη φροντίδα ανηλίκων.

4. Ζητήματα Διάγνωσης και Ψευδών Θετικών

• Κίνδυνος Ψευδών Θετικών Διαγνώσεων: Μια λανθασμένη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε άδικη τιμωρία. Το DSM-5 προσπαθεί να διαχωρίσει τη διάγνωση από την απλή παραβατική συμπεριφορά, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος χρήσης της διάγνωσης ως εργαλείου πολιτικής δέσμευσης.
• Δυσκολία στη Διάγνωση σε Απρόθυμα Άτομα: Σε πολλές περιπτώσεις, οι κατηγορούμενοι αρνούνται να συνεργαστούν, με αποτέλεσμα οι διαγνώσεις να βασίζονται σε παρατηρήσεις των εγκλημάτων, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα σφαλμάτων.

5. Σύγκρουση Ψυχιατρικής και Δικαίου

• Ρόλος των Ψυχιάτρων: Οι ψυχίατροι καλούνται να βρουν τη λεπτή ισορροπία μεταξύ της προστασίας της κοινότητας και της δικαιοσύνης προς το άτομο. Η διάγνωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για την τιμωρία όσο και για την υπεράσπιση.
• Επανένταξη στην Κοινωνία: Υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το εάν η διάγνωση παιδοφιλικής διαταραχής μειώνει τις πιθανότητες επανένταξης στην κοινωνία μετά την έκτιση της ποινής.

Όπως συνειδητοποιεί κάποιος τέτοιες υποθέσεις έρχονται στο προσκήνιο προκαλώντας ατελείωτες συζητήσεις για το ποια θα έπρεπε να είναι και ποια είναι οι τιμωρία τέτοιων ανθρώπων που πάσχουν από τη διαταραχή.

Ένα τέτοιο περιστατικό είναι η υπόθεση Josef Fritzl (Αυστρία, 2008). Ο Josef Fritzl κρατούσε την κόρη του φυλακισμένη στο υπόγειο του σπιτιού του για 24 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, την κακοποίησε σεξουαλικά και απέκτησε μαζί της επτά παιδιά. Σύμφωνα με την αξιολόγηση που διενεργήθηκε, θεωρήθηκε ότι έπασχε από παραφιλική διαταραχή που περιλάμβανε σεξουαλική κακοποίηση και αιμομιξία. Το αποτέλεσμα ήταν να καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη, ενώ η υπόθεση προκάλεσε παγκόσμια κατακραυγή και ανέδειξε τη σημασία της ψυχιατρικής αξιολόγησης σε περιπτώσεις σεξουαλικής βίας.

 

Αντίστοιχη είναι και η υπόθεση της Μικρής M (ΗΠΑ), όπου πατέρας εκμεταλλευόταν τα παιδιά του για τη δημιουργία παιδικής πορνογραφίας, ενώ συμμετείχε σε δίκτυο εκμετάλλευσης ανηλίκων. Ο πατέρας διαγνώστηκε με παιδοφιλική διαταραχή, αλλά και άλλες πιθανές παραφιλικές διαταραχές, όπως σαδιστική διαταραχή λόγω της χρήσης βίας. Το αποτέλεσμα ήταν ο δράστης να καταδικαστεί σε πολυετή φυλάκιση και έγινε υποχρεωτική η παρακολούθηση θεραπευτικών προγραμμάτων για σεξουαλικούς παραβάτες.

 

Τέλος χαρακτηριστική είναι και η υπόθεση του Fred και Rosemary West (Ηνωμένο Βασίλειο). Οι West κακοποιούσαν τα παιδιά τους αλλά και άλλους ανήλικους. Αν και η Rosemary συμμετείχε, ο Fred κατηγορήθηκε για τη σεξουαλική κακοποίηση των δικών του παιδιών. Σύμφωνα με τη διάγνωση που κατέληξαν οι ειδικοί, παρουσίαζε πολλαπλές παραφιλικές διαταραχές, όπως σαδιστική και παιδοφιλική διαταραχή. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, ο Fred αυτοκτόνησε πριν από τη δίκη, ενώ η Rosemary καταδικάστηκε σε ισόβια.

 

Όπως μπορούμε να καταλάβουμε πολλά κοινά σημεία μπορούν να βρεθούν σε αυτή την υπόθεση με τη σημερινή υπόθεση που ζούμε στη χώρα μας με το ζευγάρι των αστυνομικών.

Οι υποθέσεις αυτές δείχνουν τη σοβαρότητα και τις καταστροφικές συνέπειες των παραφιλικών διαταραχών, ειδικά όταν εμπλέκονται ανήλικοι και οικογενειακοί δεσμοί. Παράλληλα, καταδεικνύουν τη σημασία της ψυχιατρικής διάγνωσης και της νομικής παρέμβασης για την προστασία των θυμάτων.

Το βέβαιο είναι ότι η παιδοφιλική διαταραχή έχει εξαιρετικά σύνθετες νομικές επιπτώσεις, καθιστώντας την έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους τομείς στη διασταύρωση ψυχιατρικής και δικαίου. Η αντιμετώπισή της απαιτεί προσεκτική αξιολόγηση από ειδικούς, με έμφαση στη δικαιοσύνη και την ασφάλεια της κοινωνίας.

Είναι συνήθως οικογενειάρχες, δεν έχουν ποινικό μητρώο και αρνούνται ότι κακοποιούν παιδιά, ακόμη και μετά τη σύλληψη, την καταδίκη, τη φυλάκιση και την δικαστική απόφαση σε πρόγραμμα σεξουαλικών παραβατών. Ο γάμος συχνά ταλαιπωρείται από σεξουαλική δυσλειτουργία και χρησιμεύει ως προπέτασμα καπνού για τις αληθινές προτιμήσεις και πρακτικές του παιδόφιλου. Είναι συχνά, αλλά όχι πάντα, οι ίδιοι θύματα κάποιας μορφής παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης.

Σε σχέση με το φύλο, μια γυναίκα με παιδοφιλική διαταραχή συνήθως κακοποιεί ένα παιδί όταν συνεργάζεται με έναν ενήλικο άνδρα παιδεραστή και συχνά είναι και η ίδια θύμα χρόνιας σεξουαλικής κακοποίησης.

Ένας άντρας με παιδοφιλική διαταραχή δεν θα σταματήσει μόνος του και δεν θα παραδοθεί, επειδή δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τη συμπεριφορά του και αρνείται ότι κάνει κάτι επιβλαβές. Θα συνεχίζει να προκαλεί  κακοποίηση μέχρι να τον πιάσουν.

Από την άλλη, ένα παιδί δεν αναγνωρίζει πάντα πότε κακοποιείται, χειραγωγείται ή φροντίζεται από έναν παιδόφιλο. Εκτός κι αν ο παιδόφιλος είναι σεξουαλικός σαδιστής, δεν χρειάζεται να απειλήσει ένα παιδί να σιωπήσει. Η εμπιστοσύνη, τα δώρα, η μυστικότητα και η «σχέση» είναι αρκετά. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις, ο θύτης θα εξαναγκάσει το παιδί να σιωπήσει λέγοντας ότι αν το μάθει κάποιος, θα πήγαινε φυλακή ή το παιδί, και ίσως οι γονείς του. Σε άλλες περιπτώσεις, χρησιμοποιούνται απειλές ότι θα βλάψουν το παιδί, τα κατοικίδια ζώα και την οικογένεια του.

Τέλος θα ολοκληρώσουμε αυτό το άρθρο  με αυτά που περιγράφει το Mental Health Center of America, ότι oι παιδόφιλοι μπορούν να «μπουν σε θεραπεία» αλλά ποτέ δεν θεραπεύονται, γιατί η σεξουαλική τους προτίμηση ήταν πάντα και θα είναι πάντα παιδιά. Οι ορμές τους θα είναι πάντα παρούσες. Ως εκ τούτου, η θεραπεία εστιάζει στην αλλαγή, τον περιορισμό ή τον επαναπροσανατολισμό των ενεργητικών συμπεριφορών των παιδεραστών.

 

Βιβλιογραφίες

American Psychiatric Association. (2013): Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. Arlington, VA: American Psychiatric Association.

BBC. (2021)  The 12 victims of Fred and Rosemary West (Assessed 3/12/24) https://www.bbc.com/news/uk-england-gloucestershire-57182844

Michael B. F. (2014). DSM-5 and Paraphilic Disorders. J Am Acad Psychiatry Law 42:191–201.

Mental Health Center of America Common Characteristics of A Pedophile. (Accessed 3/12/2024) https://mentalhealthcenter.com/profile-of-a-pedophile/

The Guardian (2009). Josef Fritzl trial: 'She spent the first five years entirely alone. He hardly ever spoke to her' (Accessed 3/12/2024) https://www.theguardian.com/world/2009/mar/19/josef-fritzl-austria