Πώς να μειώσετε το γονεϊκό άγχος της νέας σχολικής χρονιάς

Ο Δρ Λυράκος Γεώργιος είναι Ψυχολόγος Υγείας, Γνωσιακός Συμπεριφορικός ψυχοθεραπευτής, MSc, PhD, CPsychol, εκπαιδευμένος στην διάγνωση και αξιολόγηση μαθησιακών προβλημάτων από το Παιδαγωγικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Για μένα, η αρχή της νέας σχολικής χρονιάς μας έδινε πάντοτε την υπόσχεση για μια νέα αρχή και νέες περιπέτειες. Μέσα από τις πολλές αλληλεπιδράσεις μου με τους γονείς, τόσο σαν ακαδημαϊκός όσο και σαν μέλος των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων στα σχολεία που φοιτούν τα παιδιά μου τα τελευταία 13 χρόνια (από όταν η κόρη μου πήγε δημοτικό), γνωρίζω ότι το γονικό άγχος

είναι μια  πραγματική κατάσταση που βασανίζει ένα μεγάλο μέρος των γονιών που προσπαθούν να παρέχουν στα παιδιά τους την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση στο μεγάλωμα τους.

Πολλοί γονείς περιμένουν την έναρξη του νέου σχολικού έτους με φόβο και άγχος – επειδή από την προηγούμενη εμπειρία τους ξέρουν ότι υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα το παιδί τους να έχει προβλήματα στην τάξη, είτε συμπεριφορικά είτε ακαδημαϊκά. Ειδικά για τους γονείς των παιδιών με σύνδρομο ελλειμματικής συμπεριφοράς- υπερκινητικότητα (ADHD), η με εναντιωματική  προκλητική διαταραχή (ODD) ή άλλες ειδικές ανάγκες, αυτό το άγχος μπορεί να είναι ακόμα πιο σοβαρό.

Για να διευκολύνετε τον εαυτό σας να μειώσει αυτό το άγχος του σχολείου, να είστε ενεργοί και να αρχίσετε να αναπτύσσετε μια καλή σχέση συνεργασίας με τον δάσκαλο του παιδιού σας τώρα.

Αν το παιδί είναι οργανωτικό από μόνο του τότε ο γονιός έχει λίγα πράγματα να κάνει και ίσως η αρχή της νέας σχολικής χρονιάς να αποτελεί για αυτόν  έναν παράγοντα μείωσης του στρες που προκαλούν οι διακοπές, αλλά αν υπάρχει κάποια διαταραχή που βασανίζει το παιδί εκεί τα πράγματα δυσκολεύουν καθώς η σχολική χρονιά οδηγεί σε νέα προβλήματα στη διαχείριση του παιδιού.

Αναγνωρίστε λοιπόν την ύπαρξη διαταραχής και μην μπαίνετε στη διαδικασία άρνησης της πραγματικότητας με το φόβο ότι η ύπαρξη μίας διαταραχής μειώνει την αξία σας ως γονείς. Αρκεί να σας πω πως ερευνητικά δεδομένα στην Αμερική δείχνουν πως η Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή επηρεάζει σχεδόν το 15% των παιδιών σχολικής ηλικίας. Στις μικρότερες ηλικίες εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια αλλά στις μεγαλύτερες σχολικές ηλικίες τα ποσοστά είναι σχεδόν τα ίδια και στα δύο φύλα.

Ενημερώστε λοιπόν έγκαιρα τους δασκάλους ή καθηγητές τους παιδιού σας αν υπάρχει πιθανότητα ύπαρξης τέτοιας διαταραχής αλλά μην μένετε μόνο σε αυτό καθώς η υποψία ύπαρξης Εναντιωματικής Προκλητικής Διαταραχής χρειάζεται εξειδικευμένη ψυχοκοινωνική αξιολόγηση του παιδιού από ειδικό.

Συνεργαστείτε με το δάσκαλο καθώς τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι γονείς  που παρατηρούν επαναλαμβανόμενες  προβληματικές συμπεριφορές θα πρέπει να παραπέμπουν τα παιδιά έγκαιρα σε έναν ειδικό για αξιολόγηση και διάγνωση.

Καταλάβετε ότι η Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή συνυπάρχει συνήθως με άλλες διαταραχές όπως είναι η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερικινητικότητας  ΔΕΠ/ΔΕΠΥ και Διαταραχές της Διάθεσης (Κατάθλιψη ή Άγχος), ενώ η διάγνωση πολλαπλών ταυτόχρονων διαταραχών απαιτεί την αντιμετώπιση όλων των διαταραχών συγχρόνως,  για να αντιμετωπιστεί και η Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή.

Το άγχος στους γονείς των παιδιών με Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή αυξάνει καθώς αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην διαχείριση της συμπεριφοράς των παιδιών τους. Το λάθος που πολλές φορές κάνουν οι γονείς αυτοί, είναι ότι ελπίζουν πως τα παιδιά τους θα μεγαλώσουν, θα ωριμάσουν και θα ξεπεράσουν αυτή την συμπεριφορά, καθώς τις περισσότερες φορές αυτό δεν συμβαίνει, αφού τα περισσότερα παιδιά εξακολουθούν να έχουν την διαταραχή η οποία σε κάποιες περιπτώσεις εξελίσσεται στην πιο σοβαρή Διαταραχή της Διαγωγής.

Επιπλέον τα παιδιά με Διαταραχή της Διαγωγής έχουν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές ως ενήλικες όπως η Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας.

Μελετήστε λοιπόν τους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης της Εναντιωματικής Προκλητικής Διαταραχής  καθώς μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικές θεραπευτικές παρεμβάσεις ‘ώστε να μπορέσετε να επιλέξετε αυτή που μπορεί να ταιριάζει στο παιδί σας. Τέτοιες παρεμβάσεις είναι:

1. Η ατομική Συμβουλευτική.
2. Η οικογενειακή Θεραπεία.
3. Η συμπεριφορική εκπαίδευση στη διαχείριση θυμού, τις δεξιότητες επικοινωνίας και τις κοινωνικές δεξιότητες.
4. Η εκπαίδευση γονέων σε γονεϊκές δεξιότητες, δεξιότητες μοντελοποίησης της συμπεριφοράς (χρησιμοποιώντας το γονιό ως θετικό πρότυπο συμπεριφοράς), η θετική ενίσχυση, η διαχείριση συγκρούσεων, η χρήση πειθαρχικών ορίων και συνεπειών και η διαχείριση άγχους.
5. Η αυτοβοήθεια

Βοηθήστε λοιπόν το παιδί σας με την υποστήριξη των δασκάλων και του κατάλληλου ψυχολόγου να ρυθμίσει τη συμπεριφορά του και να διαχειριστεί το θυμό του με κάποια βοηθητικά tips.

Ωθήστε το να συμμετέχει σε ατομική ή ομαδική συμβουλευτική με κάποιον ειδικό.

Αναπτύξτε  ένα υποστηρικτικό κοινωνικό σύστημα ατόμων που μπορούν να τα καταλάβουν και να τα βοηθήσουν.

Βοηθήστε το στη διαχείριση της συμπεριφοράς με χρήση time-outs (διακοπή αρνητικής συμπεριφοράς με διάλειμμα).

Αφήστε τον ψυχολόγο να το βοηθήσει στην αναγνώριση της πηγής του στρες.

Επιβραβεύστε τη λεκτική έκφραση συναισθημάτων αντί για την έκφραση με εναντιωματική συμπεριφορά.

Η εκμάθηση τρόπων ηρεμίας και χαλάρωσης μπορεί να αποβούν ιδιαίτερα χρήσιμες.

Βοηθήστε το παιδί να βάλει απλούς καθημερινούς στόχους και να τους επαναξιολογεί τακτικά.

Η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες είναι πολύ χρήσιμη για την  εκτόνωση της ενέργειάς τους.

Βοηθήστε τα στην εκμάθηση κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων.

Πείστε το παιδί να δημιουργήσει και να ακολουθεί ένα καθημερινό προ γράμμα δραστηριοτήτων.

Αφήστε τους ειδικούς να του μάθουν τρόπους ψυχαγωγίας.

Δείξτε του πώς να αναγνωρίζει και να παραδέχεται τα λάθη του.

Δώστε έμφαση στην αναγνώριση ενδείξεων παλινδρόμησης σε παλιές συμπεριφορές και την προληπτική εφαρμογή σχεδίου δράσης για αντιμετώπισή τους.

Χρησιμοποιώντας αυτές τις μεθόδους προληπτικά και πάντα με τη βοήθεια των δασκάλων που έχουν και την καθημερινή επαφή με τα παιδιά το γονεϊκό άγχος μπορεί να μειωθεί σε σημαντικό βαθμό αφού ο προγραμματισμός και η πρόληψη μίας κατάστασης πάντα είναι πιο βοηθητικός από την αντιμετώπιση μετά την εμφάνιση των όποιων προβλημάτων.

Καλή σχολική χρονιά λοιπόν σε όλους μας