Αρθρογραφεί ο Δρ Γεώργιος Λυράκος
MSc. PhD Ψυχολόγος CBT Therapist
Απόρριψη. Μία κατάσταση που
πραγματικά πονάει. Άσχετα από το μέγεθος
ή τη βαρύτητα της, η απόρριψη είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την αγάπη
του ίδιου μας του εαυτού. Από το να μην σε ξανακαλέσει κάποιος στο τηλέφωνο ή
στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά από αυτό που είχες πλάσει στο μυαλό σου ως
το τέλειο πρώτο ραντεβού μέχρι και το να μην προσληφθείς σε μία θέση εργασίας
για την οποία είχες πιστέψει πως είσαι τέλειος, η απόρριψη έχει τη δύναμη να
ενεργοποιήσει μια επικίνδυνη δόση αυτο-αμφιβολίας.
Και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σε όλους μας. Συχνά συμβαίνει γύρω στην
ηλικία των είκοσι και κάτι όταν κάποιος βιώνει μια μεγάλη απόρριψη, για πρώτη
φορά, όπως το να τους εγκαταλείψει ένας σύντροφος ή να απολυθούν από μία θέση
εργασίας.
Παρόλα αυτά σε διάφορες φάσεις της
ζωής μας μπορεί να συμβεί η απόρριψη και αν δεν έχουμε μάθει να την
διαχειριζόμαστε μπορεί να μας οδηγήσει σε πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση.
Ειδικά τα τελευταία χρόνια όπου στη χώρα μας η οικονομική κρίση έχει συνδυαστεί
και με ένα μεγάλο ποσοστό απολύσεων και ανεργίας μετά από χρόνια ευμάρειας έστω
και πλασματικής παρατηρούμε ότι όλο και μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων κάθε
ηλικίας δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα με τις καθημερινές απορρίψεις στη ζωή τους
που έχουν πια γίνει συνήθεια για μας τους ειδικούς της ψυχικής υγείας.
Έτσι
είναι η τέλεια στιγμή για να μάθετε πώς μπορείτε να αντιμετωπίζετε την "αντιληπτή" απόρριψη (και θα εξηγήσω
γιατί χρησιμοποιώ τη λέξη "αντιληπτή") με έναν τρόπο που θα σας
φέρνει περισσότερη ειρήνη και γαλήνη στην ψυχή σας και όχι περισσότερο πόνο.
Ίσως έχετε ακούσει τη έκφραση,
"Η απόρριψη είναι η προστασία του Θεού." Πιστεύω πραγματικά ότι αυτό
είναι αλήθεια, αλλά όπως και τα περισσότερα κλισέ όταν μας τα λέει κάποιος την
ώρα που έχουμε δεχτεί ένα μεγάλο χτύπημα στη ζωή μας, μία τέτοια φράση μπορεί
να μας ακούγεται περισσότερο ενοχλητική παρά παρήγορη. Κατ 'αρχάς είναι
σημαντικό να παραδοθούμε μόνο στο γεγονός ότι η απόρριψη είναι μία κατάσταση
που σε κάνει να μην αισθάνεσαι καλά.
Πολλές συμβουλές αυτοβοήθειας προσανατολίζονται
στο να σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα
γρήγορα και μερικές φορές κάτι τέτοιο δεν είναι πάντα εφικτό. Και πως να είναι
άλλωστε όταν χάνεις την πρώτη σου αγάπη ή μία δουλειά μετά από πολλά χρόνια σταθερότητας
όταν είχες δώσει όλο σου το είναι και είχες επενδύσει αποκλειστικά πάνω της.
Πρώτα από όλα λοιπόν αποδεχτείτε
το γεγονός ότι μπορεί να αισθάνεστε πόνο και θυμό. Δώστε στον εαυτό σας την
άδεια να εκφράσει αυτά τα συναισθήματα με έναν υγιή τρόπο όπως η γραφή ή το να
μιλήσετε με ένα ψυχολόγο ή ένα σύμβουλο, βγάλτε όλη σας την ένταση και το θυμό
παίρνοντας μαθήματα kickboxing ή ακόμη
κλάψτε με όλη τη δύναμη της ψυχής σας μέχρι τα δάκρυα σας να στερέψουν.
Αντισταθείτε στον αρχικό πειρασμό που μας βάζει
η λογική μας να προσπαθήσουμε να γεμίσουμε το μυαλό μας με θετικές σκέψεις η να βγάλουμε κανόνες για το
λόγο που μας συνέβη αυτό που αντιμετωπίζουμε. Είστε ένα ανθρώπινο ον και είναι
φυσικό και επόμενο, αν το συναίσθημα της απόρριψης το νιώθετε σαν ένα τσίμπημα στην καρδιά.
Προσπαθήστε να νιώσετε τα συναισθήματά σας
χωρίς να τα κρίνετε ή να προσπαθήσετε να τα αναλύσετε, έτσι ώστε να μπορέσουν
αυτά τα συναισθήματα να κινηθούν από
βαθιά μέσα σας προς τα έξω και όχι να καταπιεστούν βαθιά μέσα σας. Μερικές
φορές βιώνουμε πράγματα που τα αισθανόμαστε ως επιζήμια για τον εαυτό μας,
γιατί η ψυχή μας πάντα λαχταρούσε και θα συνεχίζει σε όλη μας τη ζωή να θέλει να
μάθει πώς θα είμαστε συμπονετικοί απέναντι στους εαυτούς μας και να σπάσει τα
πρότυπα του να αισθάνεται ότι τιμωρείται ή έχει πέσει θύμα μιας κατάστασης ή ενός
ατόμου.
Αυτή η λαχτάρα της καρδιάς μας με φέρνει στο επόμενο σημαντικό βήμα στην
αντιμετώπιση της απόρριψης: να είστε συμπονετικοί με τον εαυτό σας. Εάν μόλις σας
εγκατέλειψε ο/η σύντροφος σας, χάσατε τη δουλειά σας, σας παράτησαν οι φίλοι σας
ή γενικά νιώσατε πως σας απέρριψαν, μην μεγαλώνετε τον πόνο σας ρίχνοντας όλο
το βάρος στον εαυτό σας. Με το να μπαίνετε σε αισθήματα
αυτο-ενοχοποίησης και να κρίνετε τον εαυτό σας το μόνο που πετυχαίνετε είναι να
συνεχίζετε να τροφοδοτείτε την απόρριψη επειδή από αυτό το σημείο και μετά δεν
κάνετε τίποτε άλλο από το να απορρίπτετε τον ίδιο σας τον εαυτό.
Αντ’ αυτού να είστε ευγενικοί με
τον εαυτό σας μέσα από τις σκέψεις και τις πράξεις σας. Μιλήστε στον καθρέπτη σας
και γίνετε μάρτυρας αυτής της συζήτησης με τον εσωτερικό σας εαυτό και
ανακατευθύνετε αυτή σας τη συζήτηση όταν αντιληφθείτε ότι αρχίζετε να βυθίζεστε
στις σκέψεις της αρνητικότητας και της αυτοτιμωρίας. Ένα από τα πιο
αποτελεσματικά και συμπονετικά πράγματα που μπορείτε να πείτε στον εαυτό σας
είναι, «έκανα το καλύτερο που μπορούσα." Και πιστέψτε το! Πίστεψέ με, αν
θα μπορούσατε να είχατε κάνει κάτι καλύτερα, θα το είχατε κάνει.
Το επόμενο σημείο που είναι πάρα
πολύ σημαντικό είναι να μην πάρετε την απόρριψη προσωπικά. Μιλώντας από την
εμπειρία μου με θεραπευόμενους και θεραπευόμενες καθημερινά αλλά και από την
προσωπική μου εμπειρία, ξέρω ότι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο. Όταν στα
εικοσιένα μου και ενώ είχα ξεκινήσει να εργάζομαι σε μία μεγάλη βιομηχανία με
απολύσαν χωρίς να έχει προηγηθεί καμία αιτία, ένιωσα απίστευτη απόρριψη και το αίσθημα
αυτό με έκανε να νιώσω πως είμαι ένα άτομο άχρηστο χωρίς δυνατότητες για
προσωπική και επαγγελματική επιτυχία. Αντίστοιχα όπως χαρακτηριστικά μου έλεγε
μια πελάτισσα (που για αποφυγή οποιασδήποτε ομοιότητας με πρόσωπα και
καταστάσεις θα την λέω Α), που την εγκατέλειψε ο σύντροφος της δύο μήνες πριν
το γάμο, το αίσθημα αυτό της απόρριψης την οδήγησε στο να πιστεύει πως ήταν ένα
διαλυμένο άτομο και πως ήταν ανάξια να την αγαπήσει κάποιος στη ζωή της. Και
στις δύο περιπτώσεις που σας περιέγραψα, τόσο σε μένα όσο και στην πελάτισσα
μου, η εξατομίκευση της απόρριψης έκανε την στενοχώρια δέκα φορές πιο μεγάλη
και δυνατή.
Ευτυχώς, είχα δίπλα μου ένα πολύ
καλό θεραπευτή που μου δίδαξε τη σημασία του να μην τα παίρνουμε προσωπικά όπως
κάνω και γω με τους θεραπευόμενους μου. Έμαθα πώς να είναι συμπονετικός με τον
εαυτό μου και να ρωτάω, "Τι μαθαίνω από αυτό και πώς μπορώ να αγαπώ τον
εαυτό μου, ενώ περνάω αυτή την κατάσταση;" Το ίδιο έμαθα και στην «Α» η
οποία κατάφερε να συνειδητοποιήσει πως η διάλυση της σχέσης της ήταν μια
εξωτερική εκδήλωση του τι έκανε εσωτερικά στον εαυτό της: Απαγόρευε στον εαυτό της
να αγαπήσει τον εσωτερικό της εαυτό με το να είναι σκληρή απέναντι στην ίδια. Μέχρι εκείνο το σημείο η σχέση της με τον
εαυτό της ήταν γεμάτη από την απόρριψη, έτσι δεν είναι περίεργο που το ίδιο κατέληξε
να συμβαίνει στην σημαντικότερη σχέση που είχε με ένα άλλο πρόσωπο.
Επιπλέον, μέσα από τη θεραπευτική
διαδικασία, η «Α» συνειδητοποίησε πόσο
δύσκολο ήταν για την πρώην σύντροφο της να είναι γύρω από ένα άτομο που δεν
ήταν ευχαριστημένο με τον ίδιο του τον εαυτό. Ο σύντροφος της δεν είχε
απορρίψει υποχρεωτικά την ίδια αλλά έκανε το πιο τίμιο πράγμα για τον εαυτό του
αλλά μία μεγάλη χάρη στην ίδια.
Και πριν αρχίσετε να με βαράτε
όλοι ομαδικά θα συμφωνήσω πως τη στιγμή που μας συμβαίνει η απόρριψη δεν αισθανόμαστε
αναγκαστικά έτσι. Η καθυστερημένη αποδοχή και ευλογία στην απόρριψη έρχεται
μόνο αφού περάσουμε το αρχικό βαρύ στάδιο που την ακολουθεί.
Τέλος, πρέπει να καταλάβετε και να θυμίζετε
συνεχώς στον εαυτό σας ότι η απόρριψη συχνά δεν έχει να κάνει σε τίποτα με
εσάς! Οι άνθρωποι συχνά έχουν τους δικούς τους λόγους για τους οποίους δεν
συμπεριφέρονται με έναν τρόπο που θα σήμαινε ότι σας αποδέχονται ή ότι μπορούν
να σας δώσουν αυτά που ζητάτε. Εξάλλου ορισμένες καταστάσεις που προκαλούν
αισθήματα απόρριψης συχνά βασίζονται σε τόσους πολλούς εξωγενείς παράγοντες που,
για άλλη μια φορά, δεν έχουν να κάνουν με τίποτα από όσα κάνατε ή δεν κάνατε.
Γι’ αυτό όπως έγραψα και στην αρχή του άρθρου
η απόρριψη από κάποια εξωτερική κατάσταση είναι "αντιληπτή" αντί να
είναι πραγματική. Η αλήθεια είναι ότι κανείς και τίποτα δεν μπορεί να σας
απορρίψει αληθινά. Ο μόνος τρόπος για να απορριφθεί κάποιος πραγματικά μπορεί
να συμβεί όταν αρνείστε να δώσετε στον εαυτό σας τη δική σας αγάπη, τη
συγχώρεση και την αποδοχή. Όπως ανέφερα προηγουμένως, συχνά ρίχνουμε το φταίξιμο
σε εξωτερικά γεγονότα που μας κάνουν να αισθανόμαστε την αντιληπτή απόρριψη επειδή ο Ανώτερος Εαυτός
μας καθρεφτίζει αυτό που κάνουμε μέσα μας.
Μείνετε λοιπόν με αυτή την
τελευταία μου φράση…
Ανήκεις. Είσαι αγαπητός. Είσαι αποδεχτός.
Είσαι άξιος. Είσαι αρκετός. Κάνεις το καλύτερο που μπορείς. Αλλά μην παίρνεις
τα λόγια μου για αυτό.
Απέρριψε οποιαδήποτε αντίσταση
και αποδέξου αυτές τις αλήθειες για τον εαυτό σου!
