Μήπως σας εκμεταλλεύονται και δεν θέλετε να το αποδεχθείτε;

Ένα από τα ζητήματα με το οποίο  πολλοί άνθρωποι παλεύουν  είναι η στιγμή που συνειδητοποιούν ότι έχουν γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης, κάτι που συμβαίνει όταν ένα άλλο άτομο να επωφεληθεί από κάτι ή κάποιον, ως μέσο για να εκπληρώσουν το  βασικό τους  στόχο. Τα συγκεκριμένα άτομα εκμεταλλεύονται αυτό που αντιλαμβάνονται ως μια ευπάθεια ή ευαλωτότητα, ώστε να αποκτήσουν πλεονέκτημα απέναντι στον άλλο άνθρωπο.

Και ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου είναι προφανές ότι κάποιος σας εκμεταλλεύεται, όπως όταν κάποιος αρχίζει ξαφνικά να ξοδεύει πολύ χρόνο μαζί σας και στη συνέχεια σας ζητά κάτι και έπειτα μόλις το αποκτήσει, είτε σας ζητά κάτι άλλο είτε προχωρά σε κάποιον άλλο, το γεγονός ότι σας έχει χρησιμοποιήσει είναι κάτι παρόμοιο με την κακοποίηση, μπορεί να εμφανιστεί από κει που δεν το περιμένετε και να σας αιφνιδιάσει. Όταν όμως μπούμε στη διαδικασία να αναγνωρίσουμε κάτι τέτοιο, μπορεί να αμφισβητήσουμε  τον εαυτό μας, ειδικά αν έχουμε την τάση να θέλουμε να «βλέπουμε το καλύτερο στους ανθρώπους» ή ανήκουμε στην κατηγορία που σχεδόν πάντα αναλαμβάνουμε το φταίξιμο σε κάθε περίπτωση.

Η εκμετάλλευση λοιπόν είναι πιθανό να περιέχει ένα στοιχείο «στόχευσης»  όταν κάποιος  αναγνωρίσει πως  ένα άτομο μπορεί να του φανεί χρήσιμο, οδηγώντας τον  μερικές φορές στο σημείο να μπει σε μια διαδικασία μέσα από την οποία να εκμεταλλευτεί αυτά που θεωρεί ως «τρωτά σημεία» στον άλλο, και τα οποία μπορεί στην πραγματικότητα  να αποτελούν μόνο καλό γνωρίσματα, όπως είναι το να εμπιστεύεσαι τους ανθρώπους. Σε μια διαφορετική περίπτωση τα άτομα που θα γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης μπορεί να έχουν ένα ιδανικό «μειονέκτημα», που στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο από ένα χαρακτηριστικό όπως διαφορετική ηλικία, φυλή, θρησκεία ή ακόμη και η ύπαρξη ενός παιδιού ή ακόμη και η σεξουαλική διαφορετικότητα.

Έτσι θα πρέπει να προσέχουμε όταν ξαφνικά ένα άτομο που πριν πολύ καιρό μας είχε απορρίψει, ξαφνικά μετά από μία πρόσφατη απώλεια μιας σχέσης επανέρχεται κοντά μας ζητώντας μια σχέση με ελευθερία κινήσεων και δεσμεύσεων, καθώς πολύ συχνά, το επόμενο βήμα είναι με το που μπούμε στη σχέση και διεκδικήσουμε κάτι παραπάνω να βρούμε απέναντι μας μία δικαιολογία του τύπου έχουμε διαφορετικούς χαρακτήρες ή μεγάλη διαφορά ηλικίας και διάφορα άλλα που όπως είναι προφανές υπήρχαν ήδη μέσα στο μυαλό αυτού του ατόμου, πολύ πριν μας πλησιάσει, ως πεποιθήσεις και απλά τα χρησιμοποίησε ως όπλα για την διασφάλιση της ελευθερίας του από ένα άτομο που ούτως ή άλλως είχε ήδη απορρίψει και στο παρελθόν.

Αν είστε σε μια παρόμοια κατάσταση, ρωτήστε τον εαυτό σας γιατί επιλεχθήκατε και μπορώ να σας διαβεβαιώσω, πως δεν έχει να κάνει σε καμία περίπτωση με το αν αξίζετε ως άνθρωπος, άντρας ή γυναίκα,  εραστής ή σύντροφος η όποιον άλλο ρόλο έχετε χρεωθεί, ενώ  πάντα έχει να κάνει με το πώς η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να λειτουργήσει για το άλλο άτομο και  είναι πολύ πιθανό ότι θα σκέφτηκε πως θα νιώσετε  «κολακευμένοι» και μόνο συμμετέχοντας σε μία σχέση με το άτομο αυτό.

Όπως όμως είναι φυσικό, ένα άτομο που μπαίνει στη διαδικασία να σας εκμεταλλευτεί δεν πρόκειται ποτέ να δεχθεί ή ακόμη και να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί και δεν θα ήθελε με κανένα τρόπο να φανεί πως θέλει κάτι τέτοιο. Αντίθετα τέτοια άτομα βλέπουν  τις πράξεις τους σαν την ηλιαχτίδα στη μονότονη ζωή σας, σαν ένα θείο δώρο που σας χαρίζουν οδηγώντας σας σε ένα μαγικό ταξίδι χάρη σε αυτούς, βάζοντας σας σε μία συναρπαστική εμπειρία, αφού σας δωρίζουν κάτι από τον εαυτό τους. Νομίζουν μάλιστα πως πρέπει να νιώθετε τεράστια ικανοποίηση αφού σας δίνουν έστω και λίγο από το εγώ τους και εκλογικεύουν το γεγονός ότι σας έδωσαν κάτι έστω και εάν αυτό δεν ήταν πολύ, ή δεν ήταν αυτό που είχατε ανάγκη, ή ακόμη και εάν δεν ήταν αυτό που ζητάτε, ή δεν ήταν κοινή συναίνεση, ακόμη και εάν έχετε νιώσει πως αυτή η σχέση σας αποστραγγίζει τελείως από συναισθήματα και δυνάμεις. Έτσι τείνουν να υπερεκτιμούν όσα σας δίνουν ενώ δεν είναι καν δόσιμο αλλά μια κρυμμένη ατζέντα που κρύβει πολύ καλά ένα πλάνο και αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από το ίδιο όφελος. Και εάν το συνειδητοποιούν είναι άξιοι της τύχης τους αλλά εάν το κάνουν ασυνείδητα τότε θα συνεχίσουν να είναι δυστυχισμένοι σε κάθε σχέση τους.

Όπως όμως και να έχει εσείς έχετε ήδη υποστεί μία μεγάλη περιπέτεια

Και αυτό είναι που σας κάνει να νιώθετε τόσο πληγωμένοι μόλις συνειδητοποιήσετε πως έχετε πέσει θύματα εκμετάλλευσης από κάποιον άλλο που μπορεί να εμπιστευτήκατε, πιστέψατε, η ακόμη και παραδοθήκατε, ενώ  εκείνοι απλά σας «ανάβανε» τόσο όσο να πετύχουν τον στόχο τους.

Οι εκμεταλλευτές ξεχωρίζουν από τους ανθρώπους που ίσως  ξεκινούν με «καλές προθέσεις» και στην πορεία τα κάνουν θάλασσα, αλλά το αναγνωρίζουν  και προσπαθούν να επανορθώσουν  ή τουλάχιστον σταματούν, από το γεγονός ότι αυτοί γυρίζουν γύρω από την επιδίωξη της εκπλήρωσης των αναγκών τους των επιθυμιών και των προσδοκιών τους οι οποίες θα πρέπει να ικανοποιούνται ακόμη και επιθετικά (με τη βία), ενδεχομένως με ένα χαμόγελο στο πρόσωπό τους, λέγοντας σας πώς και οι δύο βγαίνετε κερδισμένοι από αυτό. Δεν πρόκειται όμως ποτέ να νοιαστούν για το αντίκτυπο που έχει η κάθε πράξη τους πάνω σας επειδή θα συνεχίσουν να σας χρησιμοποιούν μέχρι να αποκτήσουν ό, τι θέλουν ή να σας κόψουν  την γενναιόδωρη «προσφορά» τους.

Αν αισθάνεστε λοιπόν ότι κάποιος σας εκμεταλλεύεται, είναι πολύ πιθανό να συμβαίνει κάτι τέτοιο στην πραγματικότητα

Να θυμάστε λοιπόν πάντα πως η φιλία ή μια σχέση δημιουργεί το αίσθημα και μοιάζει με τη φιλία ή μια σχέση. H εκμετάλλευση, φαίνεται  και σας  κάνει να αισθάνεστε σαν εκμετάλλευση.

Άρα πάρτε μια ανάσα, ανασυγκροτηθείτε και κάντε ένα βήμα πίσω και επαναπροσδιορίστε τη συγκεκριμένη σχέση…..  

Δρ Γ. Λυράκος, MSc, PhD, CPsychol